Hand artrose
Slijtage van de hand- en vingergewrichten

Hand artrose wordt gekenmerkt door pijn en stijfheid in gewrichten doordat het kraakbeen verdwijnt. Vaak wordt dit gewrichtsslijtage genoemd. Hand artrose zien we met name in de vingers en aan de duimzijde van de hand of pols. De klachten ontstaan bij het ouder worden.

De term slijtage is eigenlijk niet juist omdat er geen sprake is van slijtage. Je zou wel kunnen zeggen dat er sprake is van schade aan en verlies van het gewrichtskraakbeen. Artrose is een natuurlijk proces waar vroeg of laat iedereen mee te maken krijgt. De meeste mensen ouder dan 55 jaar hebben artrose van de hand of pols. Slechts 20% van hen ondervindt hier ook daadwerkelijke klachten van.

Beschrijving van de aandoening

De meeste gewrichten bestaan uit twee gladde, met kraakbeen bedekte botuiteinden. Het kraakbeen zorgt ervoor dat de afzonderlijke botdelen soepel over elkaar glijden. Artrose ontstaat als de gladde oppervlakken onregelmatig worden en beschadigd raken. Artrose in de handen en vingers veroorzaakt pijnlijke en stijve gewrichten.


Ondanks dat de klachten als gevolg van artrose teruggedrongen kunnen worden, zal herstel van het kraakbeen niet optreden. Wanneer kraakbeen eenmaal beschadigd is, groeit het niet meer terug.

Oorzaak en ontstaanswijze

Normaal gesproken ontstaan de klachten geleidelijk door het ouder worden of langdurige belasting. Het kan ook gebeuren dat het kraakbeen na gewrichtsletsel ontstaat of dat een auto-immuun ziekte zoals reumatoïde artritis artrose tot gevolg heeft.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Artrose in de hand wordt meestal gezien in de vingers en aan de duimzijde van de onderarm. De volgende klachten kunnen zich voordoen:

• Pijn in de vingers of aan de duimzijde van de handpalm en pols.
  
• Ochtend- of startstijfheid. De hand en vingers zijn na een langere periode van inactiviteit extra pijnlijk op het moment dat er weer bewogen gaat worden. Normaal gesproken verdwijnt de ergste stijfheid binnen 30 minuten.
  
• Pijn bij wringende bewegingen.
  
• Krachtverlies.
  
• Omdat artrose vaak in meerdere gewrichten optreedt kunnen beide handen aangedaan zijn.

Diagnose

Na een vraaggesprek, inspectie van de hand en lichamelijk onderzoek kan de diagnose hand artrose vaak al met grote zekerheid worden gesteld. Op een röntgenfoto van de hand zijn de veranderingen van het kraakbeen en bot zichtbaar. Maar aanvullend onderzoek is niet altijd nodig, omdat de behandeling vaak niet veranderd na een röntgenfoto.

Alleen in ernstiger gevallen leidt de uitslag van de röntgenfoto tot een andere behandeling zoals een operatie. Vaak wordt er daarom voor gekozen om geen aanvullend onderzoek uit te voeren. Dit om druk op de zorg en blootstelling aan röntgenstraling te voorkomen.

Behandeling en herstel

Bij veel pijn moeten de aangedane gewrichten tijdelijk ontzien worden bij dagelijkse activiteiten. Maar helemaal niet meer bewegen is niet de oplossing. Het buigen en strekken van de hand- en polsgewrichten kan helpen de kracht en beweeglijkheid te behouden (vuist maken, vingers strekken, vingers spreiden). Gedoseerde beweging is goed voor het kraakbeen. Een fysiotherapie kan hierbij helpen.

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk:

• Met een spalk kan overbelasting van het gewricht voorkomen worden en kunnen pijnklachten afnemen.
  
• Pijnstillende en ontstekingsremmende medicatie kunnen worden ingenomen in periodes waarin de pijn het hevigst is.
  
• In ernstige gevallen kunnen pijnlijke gewrichten door middel van een operatie vastgezet of vervangen worden door een kunstgewricht.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Peters-Veluthamaningal, C., Willems, W., Smeets, J.G.E., Windt, D.A.W.M. Van der, Spies, M.N., Strackee, S.D., Vos, K., Wind, L.A. & Geraets, J.J.X.R. (2010). NHG-Standaard. Hand- en polsklachten. Huisarts Wet. 2010:53(1):22-39.

Deel dit artikel: