Compartimentsyndroom van de onderarm
Loge syndroom

De onderarm heeft 19 verschillende spieren die belangrijk zijn voor de functie van de elleboog, pols en hand. Deze spieren liggen in groepen bij elkaar met een bindweefselvlies eromheen, de zogenaamde compartimenten. Als spieren na een activiteit niet goed kunnen herstellen, wordt de druk in het betreffende compartiment te hoog en ontstaan klachten. Er is dan sprake van een compartimentsyndroom.

Er worden twee vormen onderscheiden: een chronisch en een acuut compartimentsyndroom.

Beschrijving van de aandoening

Compartimenten zijn groepen van spieren, bloedvaten en zenuwen die omgeven zijn door een bindweefselvlies (fascie). Deze fascie is niet rekbaar waardoor bij zwelling een verhoogde druk ontstaat in dat compartiment. Dit kan beschadigingen geven aan het weefsel in het compartiment.

Ook treedt er een verminderde bloedtoevoer op waardoor er minder zuurstof naar de spieren gaat. Hierdoor neemt het herstelvermogen van het weefsel in het compartiment af en ontstaat er een vicieuze cirkel. Doordat de spieren minder goed herstellen ontstaat er eerder een overbelasting wat weer zwelling geeft en de druk doet toenemen enz.

Oorzaak en ontstaanswijze

Het chronisch compartimentsyndroom van de onderarm is een aandoening die voorkomt bij sportactiviteiten die veel statische spierkracht vragen. Statische spierkracht is het aanspannen van de spieren zonder dat er beweging plaatsvindt. Voor de onderarm is dit voornamelijk knijpen. Denk hierbij aan sporten zoals motorcross, turnen en berg- en sportklimmen. Deze aandoening kan ook ontstaan als in het dagelijks leven veel knijpbewegingen voorkomen, bijvoorbeeld bij heggen knippen.

Zoals beschreven is de oorzaak verhoogde druk in een afgesloten ruimte. Bij een acuut compartimentsyndroom kan dit bijvoorbeeld ontstaan als gevolg van zwelling na een botbreuk. Ook een periode van gips vormt een risico. De arm kan hierdoor niet bewegen waardoor ophopend vocht niet goed wordt afgevoerd.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Het chronisch compartimentsyndroom uit zich voornamelijk als toenemende, krampachtige pijn bij statische belasting. Er kan krachtsvermindering en tintelingen in de onderarm en alle vingers optreden. Bij aanraken (palpatie) van de onderarm voelt deze harder aan als gevolg van de verhoogde spierspanning. Bij een chronisch compartimentsyndroom zijn de symptomen enkele minuten (0-15 min.) na inspanning weer verdwenen.

Als de symptomen van spanning en kramp aanwezig blijven, is er mogelijk sprake van een acuut compartimentsyndroom. De symptomen die hierbij horen zijn:

• Gezwollen onderarm
  
• Voelbaar verhoogde spierspanning
  
• Roze of rode huid van de onderarm
  
• Tintelingen
  
• Gevoelsverlies
  
• Krachtsverlies
  
• Verhoogde druk binnen één of meerdere compartimenten (bij een drukmeting)

Diagnose

De diagnose van een compartimentsyndroom wordt voornamelijk gesteld naar aanleiding van het patiëntverhaal, specifieke vragen en een lichamelijk onderzoek. Bij verdenking van een compartimentsyndroom kan er een drukmeting van het betreffende compartiment uitgevoerd worden. Dit is vooral nuttig bij een acuut compartimentsyndroom. Bij een chronisch compartimentsyndroom is deze drukmeting minder zinvol omdat de klachten binnen enkele minuten niet meer aanwezig zijn.

Bij verdenking op een acuut compartimentsyndroom is snel handelen noodzakelijk om het afsterven van weefsel te voorkomen. Aan de hand van een drukmeting bekijkt de arts hoe hoog de druk is en wat de eventuele behandelmogelijkheden zijn.


Behandeling en herstel

De behandeling van een chronisch compartimentsyndroom bestaat voornamelijk uit rust, eventueel ontstekingsremmers en fysiotherapie.

Bij een acuut compartimentsyndroom zal er vaak een operatieve ingreep nodig zijn om de druk van het compartiment te normaliseren. De chirurg snijdt hierbij het bindweefselvlies door. De druk binnen het compartiment neemt hierdoor direct af. De revalidatieperiode die volgt is gericht op het herstellen van het eventuele beschadigde weefsel en het verbeteren van de hand/armfunctie. Als er weinig weefsel is beschadigd, is de hervatting van sportactiviteiten weer mogelijk na 4-6 weken.

Als er verschijnselen van afsterven aanwezig zijn, is operatief ingrijpen binnen 6 uur van belang om schade aan zenuwen te minimaliseren. Deze heftige en snelle verschijnselen komen voornamelijk voor bij een breuk of groot trauma (ongeval) aan de onderarm. Gelukkig is deze acute vorm een zeldzaamheid.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Bahr, R. (2012). The IOC Manual of sports injuries. International Olympic committee, Wiley Blackwell.
Brukner, P. & Khan, K. (2016). Clinical sports medicine (Nederlandse bewerking). 4th edition. Michel van Troost. PreVision, Eindhoven.
Heemskerk, V.H., Hulsewé, K.W.E., Stroeken, H.J.G. & Hoofwijk, A.G.M. (2004). Het acute compartimentsyndroom van de arm. Ned Tijdschr Geneeskd 2004 6 november;148(45).

Deel dit artikel: