Compartimentsyndroom van de onderarm
Loge syndroom

De onderarm heeft 19 verschillende spieren die belangrijk zijn voor de functie van de elleboog, pols en hand. Deze spieren liggen in groepen bij elkaar, de zogenaamde compartimenten. Als spieren na een activiteit niet goed kunnen herstellen, wordt de druk in het betreffende compartiment te hoog en ontstaan complexe klachten. We spreken dan van een compartimentsyndroom.

Er worden twee vormen onderscheiden: een chronisch en een acuut compartimentsyndroom.

Beschrijving van de aandoening

Compartimenten zijn groepen van spieren, bloedvaten en zenuwen die omgeven zijn door een bindweefselvlies (fascie). Een fascie kan niet uitrekken waardoor bij zwelling een verhoogde druk ontstaat in dat compartiment. Dit kan beschadigingen geven aan het weefsel in het compartiment.

Ook treedt er een verminderde bloedtoevoer op waardoor er minder zuurstof naar de spieren gaat. Hierdoor neemt het herstelvermogen van het weefsel in het compartiment af en ontstaat er een vicieuze cirkel: doordat de spieren minder goed kunnen herstellen is er eerder sprake van een overbelasting wat weer zwelling geeft enz.

Oorzaak en ontstaanswijze

Het chronisch compartimentsyndroom van de onderarm is een aandoening die gezien wordt bij sportactiviteiten waarbij veel statische spierkracht wordt gevraagd. Statische spierkracht is het aanspannen van de spieren zonder dat er beweging plaatsvindt. Voor de onderarm is dit voornamelijk knijpen. Denk hierbij aan sporten zoals motorcross, turnen en berg- en sportklimmen. Dit is de sportgerelateerde oorzaak. Als in het dagelijks leven veel knijpbewegingen voorkomen, bijvoorbeeld bij heggen knippen, kan deze aandoening ook ontstaan.

Zoals beschreven is de oorzaak verhoogde druk in een afgesloten ruimte. Bij een acuut compartimentsyndroom kan dit ontstaan als gevolg van zwelling na een botbreuk. Ook bij langdurig gips kan dit ontstaan doordat de onderarm langdurig niet bewogen wordt kan het vocht niet goed afgevoerd worden, waardoor de druk te hoog blijft.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Het chronisch compartimentsyndroom uit zich voornamelijk als toenemende, krampachtige pijn. Voornamelijk bij statische belasting is er snel een krampgevoel en/of pijn aanwezig. Er kan krachtsvermindering en tintelingen in de onderarm en alle vingers optreden. Bij aanraken (palperen) van de onderarm voelt deze harder aan als gevolg van de verhoogde spierspanning. Bij een chronisch compartimentsyndroom zijn de symptomen enkele minuten (0-15 min.) na inspanning weer verdwenen.

Als de symptomen van spanning en kramp aanwezig blijven, is er sprake van een acuut compartimentsyndroom. De symptomen bij een acuut compartimentsyndroom zijn:

• Gezwollen onderarm
  
• Voelbaar verhoogde spierspanning
  
• Roze of rode huid van de onderarm
  
• Tintelingen
  
• Gevoelsverlies
  
• Krachtsverlies
  
• Verhoogde druk binnen één of meerdere compartimenten (bij een drukmeting)

Diagnose

De diagnose van een compartimentsyndroom wordt voornamelijk gesteld naar aanleiding van het patiëntverhaal, specifieke vragen en een lichamelijk onderzoek. Bij verdenking van een compartimentsyndroom kan er een drukmeting uitgevoerd worden waarbij gekeken wordt naar de druk in het betreffende compartiment. Dit is vooral nuttig bij een acuut compartimentsyndroom.

Bij verdenking op een acuut compartimentsyndroom is snel handelen noodzakelijk om afsterven van weefsel te voorkomen. Hierbij wordt er een drukmeting uitgevoerd om te onderzoeken hoe hoog de druk is en wat de eventuele behandelmogelijkheden zijn.
Bij een chronisch compartimentsyndroom is deze drukmeting minder zinvol omdat de klachten binnen enkele minuten niet meer aanwezig zijn.

Behandeling en herstel

De behandeling van een chronisch compartimentsyndroom bestaat voornamelijk uit rust, eventueel ontstekingsremmers en fysiotherapie ter begeleiding en hulp bij vermindering van de druk.

Bij een acuut compartimentsyndroom is de behandeling afhankelijk van de gemeten druk, maar vaak zal er een operatieve ingreep nodig zijn om de druk van het compartiment te normaliseren. Hierbij wordt het bindweefselvlies doorgesneden waardoor de druk binnen het compartiment direct wordt verminderd. De revalidatie nadien is gericht op het herstellen van het eventuele beschadigde weefsel en het verbeteren van de hand/armfunctie. Als er weinig weefsel is beschadigd, is de hervatting van sportactiviteiten weer mogelijk na 4-6 weken.

Als er verschijnselen van afsterven aanwezig zijn, is operatief ingrijpen binnen 6 uur van belang om schade aan zenuwen te minimaliseren. Deze heftige en snelle verschijnselen komen voornamelijk voor bij een breuk of groot trauma (ongeval) aan de onderarm. Gelukkig is deze acute vorm een zeldzaamheid.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Bahr, R. (2012). The IOC Manual of sports injuries. International Olympic committee, Wiley Blackwell.
Brukner, P. & Khan, K. (2016). Clinical sports medicine (Nederlandse bewerking). 4th edition. Michel van Troost. PreVision, Eindhoven.
Heemskerk, V.H., Hulsewé, K.W.E., Stroeken, H.J.G. & Hoofwijk, A.G.M. (2004). Het acute compartimentsyndroom van de arm. Ned Tijdschr Geneeskd 2004 6 november;148(45).

Deel dit artikel: