Thoracic-outlet syndroom TOS / schoudergordelsyndroom / neurovasculair compressie syndroom

Het thoracic-outlet syndroom (TOS) is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij een vaatzenuwbundel in de schouderregio bekneld raakt. Dit geeft problemen in het gebied waar de vaatzenuwbundel naartoe loopt. De klachten bevinden zich hierdoor meestal in de arm en de hand.

De gemeenschappelijke vaatzenuwbundel loopt vanuit de nek- en borstholte naar de arm toe. De bundel kruist de eerste rib en loopt onder het sleutelbeen door naar de arm. De vaatzenuwbundel kan op verschillende plaatsen bekneld raken. Hierdoor kunnen zenuwen niet meer goed signalen doorgeven en wordt de doorstroming in bloedvaten verstoord.

Bij het thoracic-outlet syndroom wordt voor elk punt waar de vaatzenuwbundel bekneld kan raken een aparte naam gebruikt. Zo kennen we het scalenus syndroom (inklemming tussen de scalenus spieren), het halsribsyndroom (inklemming als gevolg van extra ribben in de hals), het costoclaviculair syndroom (inklemming tussen de eerste rib en het sleutelbeen) en het hyperabductiesyndroom (inklemming onder de pectoralis minor spier tijdens het heffen van de arm).

Het thoracic-outlet syndroom kent verschillende oorzaken. Dit hangt onder andere af van de bouw van het lichaam en de lichaamshouding die iemand aanneemt. Mensen die voor hun beroep langdurig in dezelfde houding werken, lopen een verhoogd risico.

Er is momenteel nog geen algemene standaard om de diagnose thoracic-outlet syndroom te kunnen stellen. Samen met de klachten van de patiënt kunnen de uitslagen van verschillende fysiotherapeutische tests leiden tot een verdenking van de aandoening. De diagnose wordt vaak nog ten onrechte gesteld bij onverklaarbare klachten in de arm. Soms kan een röntgenfoto de lichamelijke afwijking die tot het inklemmen van de vaatzenuwbundel leidt aantonen.

De behandeling is erop gericht de inklemming van de vaatzenuwstreng te verminderen. Meestal betekent dit fysiotherapeutische behandeling waarbij men geadviseerd wordt dagelijks oefeningen uit te voeren en de lichamelijke conditie op peil te houden. Daarnaast worden houdingsinstructies en tapetechnieken toegepast. In sommige gevallen kan overwogen worden de inklemming operatief op te heffen.

Volg het oefenprogramma met oefeningen voor het thoracic-outlet syndroom of vraag uw fysiotherapeut welke oefeningen u het beste kunt doen om de klachten te verhelpen.

Cleland, J.A. & Koppenhaver, S. (2011) Netter's orthopaedic clinical examination: an evidence-based approach 2nd ed. Philadelphia: Saunders Elsevier.
Schünke, M., Schulte, E. & Schumacher, U. (2005) Prometheus. Algemene anatomie en bewegingsapparaat Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2012) Onderzoek en behandeling van de nek Houten: Bohn Stafleu van Loghum.