Knie artrose
Gonartrose / beschadiging van het kraakbeen in de knie / knieslijtage

Knie artrose is een veel voorkomende vorm van artrose waarbij het kraakbeen in kwaliteit afneemt en verdwijnt. Het staat in de volksmond bekend als knieslijtage en wordt door specialisten ook wel gonartrose genoemd. Knie artrose veroorzaakt pijn en bewegingsbeperking van de knie.

De term 'knieslijtage' is eigenlijk niet juist, omdat er geen sprake is van slijtage. Je zou wel kunnen zeggen dat er sprake is van schade aan en verlies van het gewrichtskraakbeen.

Beschrijving van de aandoening knie artrose

Gewrichtsvlakken van botten zijn bekleed met een dun laagje kraakbeen. Dit heeft een schokdempende werking en zorgt ervoor dat de botdelen in een gewricht soepel over elkaar heen bewegen. Bij artrose gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit. Dit zorgt ervoor dat het gewricht minder soepel loopt en de schokken minder goed opgevangen worden.

In het kraakbeen zelf zitten geen zenuwen. De pijn bij artrose komt dus niet van het kraakbeen, maar van de structuren die om het gewricht heen liggen. Zoals de spieren, pezen en het gewrichtskapsel. Deze raken op den duur ook aangetast. Zo kan het verlies van kraakbeen leiden tot chronische knieklachten.



Doordat het kraakbeen verdwijnt kan er bot-op-bot contact ontstaan in het gewricht. Dit is pijnlijk en maakt het gewricht minder beweeglijk. Het lichaam reageert hierop met osteofytvorming. Dit houdt in dat er abnormale benige uitgroeiingen ontstaan aan de randen van het gewricht. Het is een reparatiereactie van het lichaam om de gevolgen van artrose tegen te gaan. Door het gewricht breder te maken wordt de druk over een groter oppervlak verdeeld.

Oorzaak en ontstaanswijze knie artrose

Meestal is de patiënt ouder dan 50 jaar. De klachten ontstaan geleidelijk door ouderdom. Met de jaren vermindert de kwaliteit van het kraakbeen en treden er beschadigingen op. Dit is een natuurlijk verschijnsel. Vrijwel iedereen boven de 75 jaar heeft artrose in één of meer gewrichten. Maar een oplopende leeftijd is niet de enige oorzaak van artrose. Knie artrose kan ook op jongere leeftijd voorkomen en wordt beïnvloed door:

• (Aangeboren) standsafwijkingen van de knie.

  
• Overgewicht.

  
• Roken.

  
• Voedingspatroon.

  
• Verminderde spierkracht.
  
• Suikerziekte (diabetes).
  
• Te weinig beweging.

  
• Eerdere knieblessures zoals meniscusletsel of kruisbanden.
  
• Erfelijke aanleg.

  
• Geslacht. Knie artrose komt vaker voor bij vrouwen.


Klachten en verschijnselen: symptomen knie artrose

Klachten die horen bij knie artrose zijn:

• Pijnlijke knie, met name tijdens beweging.

  
• Start- of ochtendstijfheid. Dit betekent dat de klachten vooral 's ochtends of na een langere tijd van inactiviteit aanwezig zijn. Men moet even 'op gang komen' voordat de klachten weer wat verminderen.
  
• Pijn bij drukken op de gewrichtsspleet.

  
• Een krakend geluid of gevoel in de knie bij bewegen (crepitaties) .

  
• Zwelling.

  
• Verbreding van het kniegewricht.

  
• Verminderde beweeglijkheid van de knie. Met name bij het buigen van de knie (hurken).

  
• Slotklachten waardoor het gewricht plotseling blokkeert tijdens bewegen.


  

Niet alle klachten zijn altijd aanwezig en men kan perioden van veel en weinig klachten doormaken. Meestal is het hele gewricht gevoelig.

Diagnose knie artrose

De arts of fysiotherapeut stelt eerst een aantal vragen om erachter te komen wat de klachten zijn en hoe deze zijn ontstaan. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek. Bij knie artrose is op de röntgenfoto is een versmalling van de gewrichtsspleet zichtbaar. Ook de eventuele osteofytvorming is te zien. Röntgenfoto's worden alleen gemaakt als er na het lichamelijk onderzoek nog onzekerheid is over de diagnose, of wanneer de uitslag van de röntgenfoto van invloed is op de behandeling.

Behandeling en herstel knie artrose

Als het kraakbeen door artrose verdwijnt, dan komt het niet meer terug. Wel is het mogelijk het nog aanwezige kraakbeen zo gezond mogelijk te houden door regelmatig en gedoseerd te bewegen. Denk aan wandelen of fietsen. Omdat vooral de spieren en pezen pijnklachten veroorzaken is het belangrijk om deze te trainen.



Beweging is belangrijk, omdat kraakbeen werkt als een soort spons. Bij belasting wordt het ingedrukt en worden de afvalstoffen afgevoerd. Wanneer de druk weer losgelaten wordt, zuigt het kraakbeen zich vol met voedingsstoffen. De sponswerking zorgt op die manier voor een ideale omgeving voor het kraakbeen. Dit verklaart ook waarom totale rust juist slecht voor kraakbeen is. De sponswerking wordt dan niet benut met als gevolg een verminderde circulatie van afvalstoffen en voedingsstoffen.



Onder de begeleiding van een fysiotherapeut kan een oefenprogramma voor de knie opgesteld worden om de gevolgen van artrose tegen te gaan. Daarnaast worden verschillende behandeltechnieken toegepast om de knie voor zover mogelijk beweeglijk en pijnvrij te houden.



Als conservatieve behandeling geen verbetering geeft, kan operatief ingrijpen overwogen worden. Er zijn een aantal ingrepen mogelijk. Bij ernstig toenemende klachten kan er een kunstknie (knieprothese) geplaatst worden. Hierin is men terughoudend als de patiënt jonger dan 50 jaar is.

Advies

Oefeningen knie artrose

Op een verantwoorde manier in beweging blijven is essentieel bij knie artrose. Bekijk hier het oefenprogramma met oefeningen voor knie artrose.

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2009). Onderzoek en behandeling van artrose en artritis. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2007). Onderzoek en behandeling van de heup. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: