Heup impingement
Femoroacetabulair impingement / FAI

Een impingement is een inklemming van weefsel. Bij het heup impingement raakt een bindweefselring of het heupkraakbeen ingeklemd tussen de heupkop en de heupkom. Dit heeft pijn in de heup tot gevolg.

Het heup impingement wordt ook wel femoroacetabulair impingement genoemd, vaak afgekort als FAI.

Beschrijving van de aandoening

Het heupgewricht bestaat uit een heupkop ( caput femoris) en een heupkom (acetabulum). De kop en de kom zijn bedekt met een dun, glad laagje kraakbeen. Dat zorgt er voor dat beide delen van het gewricht goed over elkaar kunnen glijden. Langs de rand van de heupkom bevindt zich een bindweefselring. Dit is het labrum. Mede dankzij het labrum blijft de heupkop beter in de heupkom zitten.

Normaal gesproken bestaat het heupgewricht uit een bolle heupkop en een diepe heupkom. De ronding van de heupkop past perfect in de heupkom. Bij het heup impingement heeft de heupkop en/of de heupkom een afwijkende vorm. Hierdoor passen de kop en de kom niet meer goed in elkaar. Als gevolg hiervan kunnen het kraakbeen en het labrum ingeklemd raken. Dit veroorzaakt pijn in de heup en/of lies.

Er zijn drie soorten heup impingement te onderscheiden. Deze beschrijven de gewrichtsvorm van de heupkop en de heupkom.

Cam impingement
Hierbij is de ronding van de heupkop niet rond genoeg, waardoor deze te groot wordt voor de heupkom.

Pincer impingement
Hierbij is de heupkom afwijkend van vorm. De rand van de heupkom steekt te ver uit waardoor de heupkom te diep is. Dit kan er voor zorgen dat tijdens het bewegen de heupkop tegen de rand van de heupkom botst.

Gecombineerd (mixed) impingement
Dit is een combinatie van een cam impingement en een pincer impingement. Beide afwijkingen zijn aanwezig.

De standsafwijking van het heupgewricht geeft op zichzelf geen klachten. Maar, als de standsafwijking beschadigingen aan het kraakbeen of aan het labrum veroorzaakt, dan kunnen klachten ontstaan.

Beschadigingen aan het kraakbeen of het labrum ontstaan doordat de heupkop en de heupkom door de standsafwijking veelvuldig en onder grote krachten op elkaar komen.

Oorzaak en ontstaanswijze

De afwijkende vorm van het gewricht is meestal aangeboren. Ook kan een afwijking van het heupgewricht zich na een gebroken heup (heupfractuur) ontwikkelen.

De klachten ontstaan meestal als gevolg van het herhaaldelijk zwaar belasten van de heup. Bijvoorbeeld tijdens sportactiviteiten waarbij de heup veelvuldig draait en er veel kracht geleverd moet worden.

Een heup impingement komt vaker voor bij:

• Jonge mensen van 15-50 jaar.
  
• Intensieve (top)sporters.
  
• Sporten waarbij veel heuprotatie wordt gevraagd (voetbal, hockey, golf, rugby).

Klachten en verschijnselen: symptomen

Heup impingement klachten kunnen jaren sluimerend aanwezig zijn voordat ze echt op de voorgrond treden. In het begin, als er nog maar minimale beschadigingen zijn, geeft een heup impingement nog helemaal geen pijnklachten.

De klachten bij een heup impingement zijn meestal pijn en/of stijfheid in de liesregio. Daarnaast kan er stijfheid of verlies van beweeglijkheid optreden in de pijnlijke heup.

In eerste instantie ervaart men alleen pijn als de heup in de eindstand bewogen wordt of na zware (sport) activiteiten. Het beschadigde labrum of kraakbeen raakt hierbij ingeklemd. Na verloop van tijd treden de klachten vaker op, bijvoorbeeld bij lichte activiteiten zoals zitten of wandelen.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld na een lichamelijk onderzoek waarbij gekeken wordt naar de beweeglijkheid van de heup. Ook wordt er gekeken of er een pijnprovocatie is bij inklemmende bewegingen van de heup, zoals gelijktijdig draaien en buigen. Als er een verdenking is op een heup impingement, dan moet dit bevestigd worden doormiddel van een röntgenfoto of MRI scan.

Behandeling en herstel

Nadat de diagnose is gesteld wordt in overleg met de arts, de fysiotherapeut en de patiënt gekeken naar een passend behandeltraject. Dit kan in eerste instantie bestaan uit het verminderen van de belasting op de heup door het activiteitenpatroon aan te passen.

Daarnaast wordt gekeken of het mogelijk is om de beperking in de beweeglijkheid van de heup te compenseren door gebieden rondom de heup te mobiliseren. Hierbij hoort ook het trainen van spiergroepen rond de heup.

Als het activiteitenpatroon niet aangepast kan worden of de conservatieve (niet operatieve) behandeling geen klachtenvermindering geeft, dan kan een operatie overwogen worden.

Advies

Oefeningen

Bekijk hier het oefenprogramma met oefeningen voor heup impingement.

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Magee, D.J. (2014). Orthopedic physical assessment. Elsevier saunders: St. Louis.
Magee, D.J., Zachazewski, J.E., Quillen, W.S., Manske, R.C. (2016). Pathology and intervention in musculoskeletal rehabilitation. Elsevier, 2nd edition.
Philippon, M.J., Brian Maxwell, R., Johnston, T.L., Schenker, M. & Briggs, K.K. (2007). Clinical presentation of femoroacetabular impingement. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2007-15:1041–1047.

Deel dit artikel: