Jicht
Jichtartropathie / jichtartritis

Jicht is een aandoening waarbij urinezuurkristallen ophopen in één of meerdere gewrichten. Dit lokt een ontstekingsreactie uit en zorgt voor hevige pijn. Jicht komt meestal voor in de grote teen of voet.

Jicht bestaat in een acute en chronische vorm. De aandoening komt met name voor bij mannen na hun 40e levensjaar. Dit betekent niet dat vrouwen en jongeren géén jicht kunnen krijgen.

Beschrijving van de aandoening

Jicht valt onder de reumatische aandoeningen waarbij gewrichtsontstekingen ontstaan. De omliggende pezen en slijmbeurzen kunnen hierbij ook aangetast worden.

In de acute vorm treedt plotseling een zeer pijnlijke gewrichtsontsteking op. Deze gaat, vooral bij de grotere gewrichten, soms gepaard met koorts. Meestal is de grote teen hierbij als eerste aangedaan, maar jicht kan in principe in elk gewricht voorkomen. Een acute jichtaanval kan eenmalig blijven, maar ook vaker terugkomen of zich ontwikkelen tot chronisch jicht. Dit laatste is bij ongeveer twee op de drie mensen het geval.

Het is ook mogelijk dat chronisch jicht ontwikkelt zonder dat hier één of meerdere acute jichtaanvallen vooraf zijn gegaan. De klachten lijken dan meer op reumatoïde artritis of artrose, blijven lang(er) aanhouden en breiden zich eventueel uit naar andere gewrichten. Een duidelijk teken dat het hier toch om jicht gaat, is de aanwezigheid van jichtknobbels (tophi). Deze jichtknobbels komen bij ongeveer 5-10% van de mensen met jicht voor en zijn gevuld met een dik, krijtachtig goedje dat naar buiten komt wanneer de huid van zo’n knobbel stuk gaat. Jichtknobbels zijn vaak op de volgende plekken te vinden:


• Vingers en tenen.
  
• Oorschelpen.
  
• Onderarm.
  
• Achillespees.
  
• Achterkant van de elleboog.
  
• Voorkant van de knie.

Oorzaak en ontstaanswijze

Urinezuur komt in elk lichaam voor als afvalproduct van de stofwisseling. Wanneer het lichaam urinezuur niet goed opneemt of er teveel van aanmaakt, ontstaan er problemen. Het urinezuur wordt dan niet voldoende uitgeplast waardoor zogenaamde urinezuurkristallen zich ophopen in de gewrichten, slijmbeurzen of langs pezen. Het lichaam reageert hierop met een ontstekingsreactie. Het is op dat moment erg pijnlijk om het rode en gezwollen lichaamsdeel te belasten.

Een exacte oorzaak voor het ontstaan van jicht is nog niet bekend. Er bestaat een relatie tussen het gebruik van bepaalde medicatie (plastabletten), hart- en vaatziekten en een verminderde nierfunctie. Ook erfelijkheid en een toenemende leeftijd spelen een rol.
Daarnaast lijken er nog een aantal leefstijlfactoren te zijn die het risico op het krijgen van jicht of het uitlokken van een jichtaanval vergroten. Maar dit is niet met zekerheid te zeggen. Denk hierbij aan:

• (Overmatig) gebruik van alcohol.
  
• Voedsel dat veel purine bevat (sommige vlees- en vissoorten).
  
• Overgewicht.
  
• Langdurig verhoogde stress.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Kenmerkende klachten die bij jicht voorkomen zijn:

• Het komt meestal snel opzetten in één of meerdere gewrichten.
  
• Vaak is de grote teen als eerste aangedaan.
  
• Pijnlijke en ontstoken (gezwollen, rood, warm) gewrichten, pezen en/of slijmbeurzen.
  
• Pijn bij beweging en belasting van het aangedane gewricht.
  
• Aanwezigheid van jichtknobbels.

Diagnose

Bij een bezoek aan een (huis)arts zal deze een gesprek aangaan om te achterhalen wat het probleem is. Een lichamelijk onderzoek volgt waarbij gekeken wordt naar ontstekingsverschijnselen van het getroffen gewricht en de aanwezigheid van jichtknobbels.

Met bloedonderzoek en een gewrichtspunctie kan jicht aangetoond worden. Bij een gewrichtspunctie zuigt de dokter een klein beetje vocht uit het ontstoken gewricht met een naald. Onder een microscoop zoekt een laborant vervolgens naar urinezuurkristallen.

Behandeling en herstel

Jicht verloopt bij iedereen anders. Een enkele jichtaanval herstelt meestal volledig zonder blijvende schade binnen 1 tot 3 weken. Wanneer de jicht vaker terugkomt of een chronische vorm aanneemt, dan neemt ook het risico op blijvende gewrichtsschade toe.

Medicatie helpt om jicht te behandelen en voorkomt (verdere) gewrichtsschade. Deze bestrijdt de ontsteking, voorkomt nieuwe ontstekingen en/of verlaagt het urinezuurgehalte. Aanpassingen in de leefstijl met voldoende beweging en een gezond eet- en drinkpatroon verlagen het risicop op nieuwe jichtaanvallen .

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Janssens, H.J.E.M., Lopuhaä, D.E., Schaafstra, A., Shackleton, D.P., Van der Helm-Van Mil, A.H.M., Van der Spruit, R., Van Peet, P.G., Wiersma, Tj. & Woutersen-Koch, H. (2017). NHG-Standaard. Artritis (M90). Nederlands Huisartsen Genootschap. Versie 2.0, november 2017.

Deel dit artikel: