Punctie

Wanneer een arts of verpleegkundige een naald ergens in het lijf prikt, met de bedoeling om cellen of vocht uit het lichaam te halen, dan spreken we over een punctie. Een punctie gebeurt met een dunne holle naald. Nadat de punctie is gedaan, gaat de inhoud van de spuit (punctaat) naar het laboratorium. Een laborant bekijkt onder een microscoop of er sprake is van afwijkingen of een ziekte.

Soorten puncties

Er zijn verschillende soorten puncties. Maar één dingen hebben ze gemeen. Wat er ook uit het lichaam gehaald wordt, het gebeurt met een dunne holle naald. Bekende voorbeelden zijn:

• Het prikken van bloed.
• Het opzuigen van vloeistof uit een gezwollen gewricht.
• Vruchtwaterpunctie bij zwangerschap.
• Cellen opzuigen uit een ontsteking.

Wie voert de punctie uit?

Een verpleegkundige of arts voert de punctie uit. Vooral als op moeilijker bereikbare of gevaarlijker plekken geprikt moet worden, zoals in de hals, gebeurt dit op de afdeling radiologie van het ziekenhuis. De punctie vindt dan vaak onder echogeleiding of tijdens een CT-scan plaats. Zo is goed te zien of de naald op de goede plek zit. De punctie verloopt zo nauwkeuriger en prettiger.

Hoe bereid je je voor op een punctie?

Je kunt niet heel veel doen om je voor te bereiden op een punctie. Maar er zijn wel een paar dingen om rekening mee te houden:

• Stop tijdelijk met het gebruik van antistollingsmiddelen, omdat deze de kans op bloedingen vergroten. Doe dit in overleg met de arts.
• Eet en drink 2 uur van tevoren niets meer.
• Vraag eventueel iemand om met je mee te gaan naar het ziekenhuis.

Tijdens de punctie

Een punctie is geen grote ingreep. Meestal gaat dit zonder verdoving. Tenzij er meerdere prikken in hetzelfde gebied nodig zijn.
Nadat de huid is ontsmet, prikt de arts de naald in de juiste plek. Om genoeg cellen te verzamelen, beweegt de arts de naald soms een beetje op en neer. Als er voldoende materiaal is opgezogen, wordt de naald weer verwijderd. De punctie is dan klaar. In totaal duurt het onderzoek zo’n 20 tot 60 minuten.

Na de punctie

Na afloop van de punctie mag je meestal meteen weer naar huis. Een punctie levert meestal geen ernstige bijwerkingen op. Wel kan de plek waar geprikt is nog een paar dagen gevoelig zijn of er kan een blauwe plek ontstaan. Hierover hoef je je geen zorgen te maken.

De uitslag van het onderzoek laat ongeveer een week op zich wachten. In die tijd wordt het punctaat onderzocht. De uitslag van het laboratoriumonderzoek krijg je via de behandelend arts of de huisarts.

Verschil tussen een punctie en een biopsie

Een punctie en een naaldbiopsie worden nog wel eens door elkaar gehaald. Het grote verschil is dat een biopsie stukjes weefsel uit het lichaam haalt in plaats van alleen vocht of cellen. Hiervoor gebruikt de arts een dikkere holle naald.

Ook het verwijderen van weefsel voor onderzoek tijdens een operatie valt onder de noemer biopsie. Dit gebeurt dan met een mes of tang in plaats van een naald. Een biopt geeft meestal meer informatie over een ziekte of afwijking dan een punctaat.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Aanvullend onderzoek

• Anamnese
• Biopsie
• Bloedonderzoek
• CT-scan
• DEXA-scan
• Echo
• EMG
• Kijkoperatie
• MRI
• Myofeedback
• Röntgenfoto

Bekijk hier alle onderwerpen.