Heupfractuur
Collum femoris fractuur / gebroken heup

Bij een heupfractuur is de heup gebroken. Meestal ontstaat het letsel door een val. Steunen op het been is niet meer mogelijk. De breuk wordt operatief behandeld.

Heupfracturen komen heel vaak voor. Ongeveer 1 op de 680 mensen krijgt hiermee te maken. Het aantal neemt elk jaar weer toe. Driekwart van de mensen met een gebroken heup is 75 jaar of ouder. Vrouwen hebben vaker een heupfractuur dan mannen.

Beschrijving van de aandoening

Het dijbeen wordt in de medische wereld het femur genoemd. Bij een heupfractuur is het femur gebroken. Soms is er sprake van een gedeeltelijke breuk. In ernstige gevallen breekt de hele heupkop af en verschuiven de afzonderlijke delen ten opzichte van elkaar.



Een heupfractuur kan grote gevolgen hebben, vooral voor de oudere patiënt. Eén op de drie patiënten overlijdt in het eerste jaar na de breuk. De patiënten die het overleven moeten vaak veel van hun zelfstandigheid inleveren.

Oorzaak en ontstaanswijze

Een gebroken heup ontstaat vrijwel altijd na een ongeluk of val. Bij ouderen is het meestal een val. Bij jongere mensen is een hoog energetisch ongeval nodig om de heup te breken. Denk aan een val van grote hoogte of met veel snelheid of een frontale botsing.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Klachten die horen bij een heupfractuur zijn:

• Pijn in de heup na een ongeluk of val.

  
• Steunname op het aangedane been is vrijwel onmogelijk.

  
• Lopen gaat niet.

  
• Het been staat naar buiten gedraaid (exorotatie).

  
• Het aangedane been kan korter zijn dan het andere been, doordat het femur naar boven toe verschoven is.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld aan de hand van het verhaal van de patiënt, het lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s. Als op de röntgenfoto's geen breuk wordt gevonden terwijl men toch een heupfractuur vermoedt, kan een MRI-scan of botscan uitsluitsel geven.

Behandeling en herstel

De behandeling is vrijwel altijd operatief. Het doel van de operatie is de breuk zo te fixeren dat de patiënt het been zo snel mogelijk weer kan belasten. Afhankelijk van de soort breuk worden verschillende technieken toegepast. Soms wordt besloten een heupprothese (kunstheup) te plaatsen.



Na de operatie start de revalidatie zo snel mogelijk. Te lange bedrust heeft een negatief effect op de gezondheidstoestand van de patiënt. Denk aan complicaties van de longen, spierkrachtverlies en vermindering van het uithoudingsvermogen. Onder begeleiding van de fysiotherapeut wordt oefentherapie toegepast zodat de patiënt uiteindelijk weer zelfstandig of met een loophulpmiddel kan lopen.

Vanwege flinke achteruitgang in het zelfstandig functioneren van de oudere patiënt na een heupfractuur, en de financiële gevolgen voor de samenleving, is het belangrijk dat er aandacht besteed wordt aan het voorkomen van heupfracturen. Dit kan onder andere door middel van valpreventie en het consequent dragen van heupbeschermers.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Nationaal Kompas Volksgezondheid (2010). Heupfractuur: incidentie naar leeftijd en geslacht. Bilthoven: RIVM.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2007). Onderzoek en behandeling van de heup. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: