Osteochondritis dissecans
Osteochondrosis dissecans, kraakbeenletsel, ziekte van König

Osteochondritis dissecans is een aandoening van het kraakbeen en het onderliggende bot van een gewricht. Als gevolg hiervan kan een stukje bot met kraakbeen losraken van het gewrichtsoppervlak.

Een los stukje weefsel in een gewricht wordt ook wel een corpus liberum genoemd. Het kan pijn en problemen met de beweeglijkheid van het gewricht opleveren. Deze aandoening komt verreweg het vaakst voor in de knie.

Beschrijving van de aandoening osteochondritis dissecans

Bij osteochondritis dissecans is sprake van kraakbeenletsel in combinatie met het bot dat hier direct onder ligt. Het bot gaat als eerste in kwaliteit achteruit en sterft op een zeker moment af.

In een later stadium kan een botstukje, samen met een stukje kraakbeen, afbreken en in het gewricht terechtkomen. Hier kan het gaan 'rondzwerven' en voor slotklachten zorgen waardoor een gewricht als het ware blokkeert wanneer de patiënt probeert te bewegen. Ook de plek waar de kraakbeenbeschadiging zit kan (pijn)klachten opleveren tijdens bewegen.

Osteochondritis dissecans komt bij jongens vaker voor dan bij meisjes. Vooral bij degenen die intensief sporten. De leeftijd waarop deze aandoening het vaakst voorkomt, ligt tussen de 10 en 20 jaar. Maar ook op latere leeftijd kunnen mensen hier nog mee te maken krijgen. Er is dus een jeugdige en een volwassen vorm.

Bij de jeugdige vorm zijn de botten nog niet uitgegroeid. Deze vorm is beter te behandelen dan bij volwassenen omdat het herstelvermogen van kraakbeen op jongere leeftijd beter is.

Oorzaak en ontstaanswijze osteochondritis dissecans

Wat osteochondritis dissecans veroorzaakt, is nog niet bekend. Wel bestaan een aantal theorieën die een mogelijke verklaring bieden. Zo spelen genetische aanleg, slechte doorbloeding, geslacht, overbelasting of een (herhaaldelijk) trauma (ongeluk/val) een rol. Waarschijnlijk is het een combinatie van bovenstaande factoren die uiteindelijk tot osteochondritis dissecans leidt.

Het komt regelmatig voor dat mensen met osteochondritis dissecans beschadigingen hebben in meerdere gewrichten. Deze beschadigingen komen dan met name voor in de gewrichten die zwaarder belast worden tijdens sport of werk.

Fases
Osteochondritis dissecans wordt onderverdeeld in fases die oplopen in ernst. De eerste fase begint met afsterven van het bot onder het kraakbeenoppervlak, zonder dat daarbij het kraakbeen is aangedaan. Op dat moment zijn er meestal nog geen klachten. Als de aandoening verslechtert, laten bot en kraakbeen los.

In de laatste fase is er een volledige loslating met verplaatsing van één of meerdere stukjes bot met kraakbeen. Er is dan sprake van een corpus liberum en een ernstige gewrichtsbeschadiging.

Klachten en verschijnselen: symptomen osteochondritis dissecans

Mensen met osteochondritis dissecans kunnen onderstaande klachten in wisselende mate ervaren:

• Pijn tijdens belasten van het aangedane gewricht.
  
• Zwelling van het gewricht.
  
• Slotklachten (het gewricht blokkeert tijdens het maken van een beweging).
  
• Instabiel gevoel.
  
• Bewegingsbeperking van het aangedane gewricht.

Diagnose osteochondritis dissecans

Een arts of fysiotherapeut zal tijdens een gesprek vragen naar de klachten en hoe deze zijn ontstaan. Daarna zal een lichamelijk onderzoek plaatsvinden waarbij gekeken wordt naar eventuele zwelling, slotklachten en de beweeglijkheid van het gewricht.

Wanneer men vermoedt dat het om osteochondritis dissecans gaat, zal allereerst een röntgenfoto gemaakt worden. Hierop is de aandoening, zeker in een gevorderd stadium, zichtbaar.

Wanneer de röntgenfoto geen duidelijk beeld laat zien, dan kan een MRI uitkomst bieden. Hierop zijn afwijkingen van het gewricht ook in een vroeg stadium te ontdekken. Met een MRI is bovendien makkelijker onderscheid te maken tussen osteochondritis dissecans en andere aandoeningen.

Behandeling en herstel osteochondritis dissecans

De behandeling hangt af van de leeftijd van de patiënt en het stadium waarin de aandoening zich bevindt. Wanneer iemand op jonge leeftijd osteochondritis dissecans krijgt, en men er relatief vroeg bij is, kan volstaan worden met een afwachtend beleid. Hierbij wordt het gewricht op geleide van klachten belast zodat het gewricht uit zichzelf kan genezen. Wanneer al wel een stukje bot en kraakbeen is losgelaten, dan volgt een operatie.

Operatie
Wanneer een ouder iemand klachten heeft die samenhangen met osteochondritis dissecans, dan dient vrijwel altijd geopereerd te worden. Dit omdat spontaan herstel zeldzaam is. Deze operatieve ingreep is ook afhankelijk van het stadium waarin de aandoening zich bevindt. Zo kan een wat groter fragment met een schroefje terug op zijn plek geplaatst worden. Een andere manier is stukjes bot en kraakbeen van een andere plek in het lichaam te halen en in het beschadigde gebied te plaatsen. Er ontstaat op die manier een soort mozaïek-patroon.

Revalidatie
Na de operatie volgt een revalidatieperiode bij een fysiotherapeut. Dit neemt ongeveer drie tot zes maanden in beslag. Hierbij wordt de belasting op het gewricht stapsgewijs verhoogd met aandacht voor kracht, stabiliteit, beweeglijkheid en uithoudingsvermogen.

Het resultaat van de behandeling is van meerdere factoren afhankelijk. Leeftijd, gewicht, grootte van de beschadiging en het stadium waarin de aandoening zich bevindt, spelen een grote rol.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Jafari D., Shariatzadeh H., Mazhar F.N., Okhovatpour M.A. & Razavipour, M. (2017). Osteochondritis dissecans of the humeral Head. A case report and review of the literature. Arch Bone Jt Surg. 2017; 5(1): 66-69.
Magee, D.J., Zachazewski, J.E., Quillen, W.S., Manske, R.C. (2016). Pathology and intervention in musculoskeletal rehabilitation. Elsevier, 2nd edition.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2008). Onderzoek en behandeling van de knie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: