Haglundse exostose Haglundse deformiteit / syndroom van Haglund / ziekte van Haglund

Een Haglundse exostose is een botuitsteeksel aan de achterzijde van het hielbeen. Dit uitsteeksel wordt gevormd door druk van buitenaf en geeft pijnklachten op de hak.

Een Haglundse exostose komt vaak voor bij mensen die schaatsen of schoenen dragen met een harde hielkap. Een Haglundse exostose gaat regelmatig gepaard met slijmbeurs- en achillespeesontstekingen.

De Haglundse exostose dankt zijn naam aan een Zweedse orthopedisch chirurg die deze aandoening als eerste beschreef. Het gaat om abnormale botgroei aan de achterzijde van de hak. Zo'n abnormale botgroei wordt ook wel een exostose genoemd. De exostose kan vervelende klachten geven.

Tussen het hielbeen en de achillespees bevindt zich een slijmbeurs, de bursa retrocalcanea. Wanneer naast de exostose ook deze slijmbeurs en de achillespees zelf ontstoken zijn, is sprake van het syndroom van Haglund.

Een Haglundse exostose ontstaat meestal door overmatige druk op de hak door oncomfortabel schoeisel. Denk hierbij aan schoenen waarvan de hielkap hard en stug is en tegen de hak aan drukt. Als reactie op deze druk verdikt het bot en vormt een uitstekende bult op deze plek.

De slijmbeurs tussen het hielbeen en de achillespees kan daarna door verhoogde wrijving gaan ontsteken. Hierdoor zwelt de slijmbeurs op en bestaat de kans dat deze tegen de achillespees drukt die op zijn beurt ook geïrriteerd raakt.

De aandoening komt vaker voor bij mensen met een hoge voetboog (holvoet), mensen die veel schaatsen en bij vrouwen door het dragen van strak zittende pumps. Deze aandoening komt regelmatig dubbelzijdig voor.

Een Haglundse exostose is doorgaans gemakkelijk te herkennen door middel van lichamelijk onderzoek en door te kijken naar het schoeisel. Een röntgenfoto's kan gemaakt worden om de diagnose te bevestigen, maar daarop is de exostose niet altijd goed in beeld te brengen.

De behandeling van een Haglundse exostose is in eerste instantie vrij eenvoudig. De druk dient van de pijnlijke plek afgehaald te worden. Dit kan door de hielkap van de schoen wat uit te deuken of door schoenen te kopen met een zachtere hielkap.

Een eventueel aanwezige slijmbeursontsteking kan aangepakt worden met een ontstekingsremmend medicijn of injectie. Als ook de achillespees is aangedaan dan dient ook deze behandeld te worden. Hiervoor zijn verschillende behandelmethoden voor handen (zie achillespees tendinopathie).

Mocht dit allemaal niet baten en de klachten blijven aanhouden, dan is een operatie nog een optie. Wanneer er alleen sprake is van een exostose, dan verwijderd een orthopdisch chirurg het botuitsteeksel. Voor de zekerheid wordt er wat meer bot weggehaald omdat genezend bot de neiging heeft om weer overmatig aan te groeien. Hierdoor ontstaat de kans dat de klachten weer terugkeren.

Als het gaat om het syndroom van Haglund, dan wordt naast het botuitsteeksel ook de slijmbeurs weggehaald en de achillespees 'schoongemaakt'. In dat geval duurt het herstel langer en neemt dit enkele maanden in beslag.

Nugteren, K. van & Winkel, D. (2009) Onderzoek en behandeling van de voet Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005) Orthopedie Houten: Bohn Stafleu van Loghum.