Compartimentsyndroom van het onderbeen
Logesyndroom van het onderbeen

Het onderbeen is onderverdeeld in verschillende compartimenten. Dit zijn groepen spieren die omgeven zijn door stug bindweefsel. Wanneer de druk binnen een compartiment te groot wordt, ontstaat een compartimentsyndroom.

In het hele lichaam vinden we compartimenten terug, maar de compartimenten in het onderbeen zorgen het vaakst voor klachten.

Beschrijving van de aandoening

De spieren van het onderbeen zijn omgeven door een stug bindweefsel, ook wel fascie genoemd. Een spier of spiergroep met bijbehorende fascie is een compartiment of loge.

In het onderbeen bevinden zich vier compartimenten die allen twee of meer spieren bevatten. Deze spieren zorgen voor de beweging van de enkel en voet. Naast spieren bevinden zich ook bloedvaten en zenuwen in deze compartimenten. Het compartiment dat zich aan de voor-buitenzijde van het onderbeen bevindt zorgt het vaakst voor problemen.

Het compartimentsyndroom van het onderbeen kenmerkt zich door pijn en een gespannen gevoel in het onderbeen. De klachten zijn het gevolg van een te hoge druk in het onderbeen waardoor de doorbloeding en zenuwvoorziening verstoord raken.

Als gevolg hiervan ervaart men met name klachten tijdens en direct na inspanning. Er is een onderscheid tussen een acuut- en een chronisch compartimentsyndroom.


Oorzaak en ontstaanswijze

Bij een compartimentsyndroom is de druk in het compartiment dusdanig verhoogd dat dit klachten oplevert. Door deze drukverhoging kunnen de spieren hun functie niet meer uitoefenen.

Meestal komen deze klachten voor bij mensen die hardlopen, schaatsen of wandelen. Vaak gaat het om mensen die ineens veel meer lopen dan voorheen, zoals rekruten in het leger. Hierdoor kan de spier dusdanig opzwellen dat verder sporten niet mogelijk is vanwege de pijn.

De klachten zijn vaak al langere tijd, soms jaren, aanwezig en kunnen in beide benen tegelijkertijd voorkomen. Dit is een chronisch compartimentsyndroom. Mensen met suikerziekte, veneus vaatlijden of doorgezakte voeten (overpronatie) lopen mogelijk meer risico op deze aandoening.

Wanneer een compartimentsyndroom ontstaat na bijvoorbeeld een botbreuk of gescheurd bloedvat is er sprake van een acuut compartimentsyndroom. Vaak zijn meerdere compartimenten tegelijk aangedaan en is directe behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk. Gebeurt dit niet, dan bestaat de kans dat weefsel afsterft.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Mensen die last hebben van een chronisch compartimentsyndroom hebben, ervaren pijn en gespannenheid in het onderbeen die tijdens of direct na inspanning optreedt. Zij moeten hun activiteit staken en rust nemen om de klachten weer te laten verdwijnen. In rust zijn meestal weinig klachten aanwezig. Daarnaast kan er sprake zijn van tintelingen of doofheid van de voet.

Diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld door de fysiotherapeut of arts naar aanleiding van het verhaal dat de patiënt vertelt en het lichamelijk onderzoek. Als hierna nog twijfel bestaat over de diagnose of wanneer de ernst van de aandoening onderzocht moet worden, dan volgt een drukmeting van de compartimenten. Dit gebeurt zowel in rust als na inspanning om het drukverschil aan te tonen.

Behandeling en herstel

De niet-operatieve (conservatieve) behandeling kan bestaan uit het corrigeren van de standsafwijking van de voet door middel van een inlegzooltje en het aanleren van een andere looptechniek om het aangedane compartiment meer te ontlasten. Daarnaast zal een periode van (relatieve) rust de klachten doen verminderen om vervolgens de belasting weer geleidelijk aan op te bouwen.

Er zal operatief ingegrepen worden wanneer de drukmeting te hoge waarden aangeeft of eerdere conservatieve behandeling geen bevredigend resultaat opleverde. Bij deze operatie opent de chirurg de fascie om zo de druk binnen het compartiment te verminderen.

Na de ingreep heeft de wond 1 à 2 weken nodig om te herstellen. De eerste dagen zit er een verband om het been en moet met krukken gelopen worden, totdat volledige belasting van het been weer mogelijk is. Het is belangrijk om zo snel mogelijk weer te gaan bewegen, maar intensief sporten is de eerste weken niet verstandig. Daarna wordt de belasting geleidelijk aan weer opgebouwd. Het herstel duurt 6 tot 12 weken.

Bij een acuut compartimentsyndroom zal altijd een operatie volgen om te voorkomen dat weefsel afsterft door gebrek aan doorbloeding.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Hoogeveen, A.R. (2010). Mono-disciplinaire richtlijn. Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen. Bilthoven: Vereniging voor sportgeneeskunde.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2008). Onderzoek en behandeling van spieraandoeningen en kuitpijn. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: