Buitenste enkelband letsel
Inversietrauma enkel / lateraal enkelband letsel

Het buitenste enkelband letsel is een zeer veelvoorkomende blessure van de enkel. Meestal ontstaan de klachten nadat iemand zich verstapt of zijn enkel verzwikt. Wanneer enkelbandletsel niet goed behandeld wordt, kan dit tot blijvende instabiliteit van het enkelgewricht leiden.

De blessure wordt veelal gezien bij mensen tussen de 15-35 jaar oud en bij sporters. Met name sporters die veel springen, draaien of een contactsport beoefenen, hebben een grotere kans op een buitenste enkelband letsel.

Beschrijving van de aandoening

De enkelbanden zijn stugge, stevige bandstructuren die zich aan de binnen- en buitenzijde van de enkel bevinden. Ze verbinden het onderbeen met de voet en zorgen ervoor dat extreme bewegingen in het enkelgewricht opgevangen worden.

Wanneer we ons verstappen of de enkel verzwikken, komen de enkelbanden maximaal op rek. Ze voorkomen zo in de meeste gevallen dat de enkel helemaal dubbel klapt. Wanneer de krachten groter zijn dan de enkelbanden kunnen verdragen, kunnen ze deels of volledig scheuren.

Het letsel wordt ingedeeld in verschillende gradaties. Bij een graad 1 letsel spreken we over een lichte verrekking. Er zijn dan slechts enkele vezels van de band ingescheurd. Bij graad 2 is het letsel ernstiger en kan een band volledig afgescheurd zijn (totale ruptuur genoemd). Wanneer meerdere banden afscheuren, spreken we van een graad 3 enkelbandletsel.

Oorzaak en ontstaanswijze

De klachten ontstaan meestal op een duidelijk aanwijsbaar moment waarop men zich verstapt of de enkel verzwikt. In sommige gevallen kunnen de enkelbanden ook overbelast raken doordat ze langdurig op rek worden gebracht tijdens het sporten of andere activiteiten.

Een verzwikking met letsel aan de buitenste enkelbanden tot gevolg is een inversietrauma. Hierbij zwikt de voetzool naar binnen toe en de enkel naar buiten (zie afbeelding). De buitenste enkelbanden komen hierbij volledig op rek.

Over het algemeen scheuren de enkelbanden in een vaste volgorde. Zo is meestal de enkelband met de naam talofibulare anterius als eerste aangedaan. Daarna scheuren achtereenvolgens de banden calcaneofibulare, talofibulare posterius en tibiofibulare anterius inferius.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Klachten die horen bij een buitenste enkelbandletsel zijn:

• Pijn aan de buitenzijde van de enkel/voet.

  
• Zwelling (direct en de eerste dagen na het letsel).

  
• Er kan een bloeduitstorting (hematoom) aanwezig zijn.
  
• Gevoel van instabiliteit in de enkel.
  
• Bijna alle bewegingen van de enkel kunnen pijnlijk zijn. Vooral het (passief) naar binnen draaien van de onderkant van de voet (inversie) verergert de klachten, omdat hierdoor de buitenste enkelbanden op rek worden gebracht.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld aan de hand van een vraaggesprek met een arts of fysiotherapeut en een lichamelijk onderzoek. Bij een diagnosestelling binnen 0 tot 5 dagen, wordt gebruik gemaakt van de functiescore. De functiescore is een fysiotherapeutisch meetinstrument. De uitslag hiervan bepaalt het behandelproces.



Wanneer het niet mogelijk is om vier stappen te lopen op de aangedane enkel of er drukpijn is op bepaalde plaatsen, dan is er mogelijk een breuk van de enkel aanwezig, ook wel enkelfractuur genoemd. Er moet dan een röntgenfoto gemaakt worden.

Behandeling en herstel

De behandeling hangt af van de ernst van het letsel. In de eerste dagen is de behandeling voornamelijk gericht op informatieverstrekking en verminderen van pijn en zwelling. Dit kan door middel van rust, de voet hoog leggen en koelen. Indien nodig kan gebruik gemaakt worden van krukken om de voet te ontlasten. Oefenen is toegestaan binnen de pijngrens.



Wanneer de fysiotherapeut de gradatie 'licht enkelletsel' vaststelt en er sprake is van een normaal verloop, dan is geen specifieke fysiotherapeutische behandeling noodzakelijk.



Fysiotherapie bij buitenste enkelband letsel

Bij ernstiger letsel van de buitenste enkelbanden is het in de eerste dagen vaak niet mogelijk de enkel te tapen vanwege de grote zwelling. In dat geval kan gebruik gemaakt worden van een zwachtel in plaats van tape.



Als de zwelling na 4-5 dagen verminderd is, mag tape aangelegd worden. Het tapen van de enkel zorgt voor extra steun en geeft de enkelbanden rust om te herstellen. Na deze dagen mag de belasting op de enkel voorzichtig verhoogd worden.



De therapie bestaat uit het optimaliseren van de beweeglijkheid van de enkel en oefentherapie. Oefentherapie dient ervoor om de belastbaarheid van de enkel weer op te bouwen tot het gewenste niveau. Wanneer de patiënt daarna toch herhaaldelijk door de enkel blijft gaan, wordt het gebruik van een enkelbrace geadviseerd. Deze kan voortaan tijdens het sporten of andere intensieve activiteiten gedragen worden. Het gebruik van een enkelbrace is functioneel en geeft op lange termijn geen verlies van stabiliteit of spierkracht. Het is dus niet erg om een enkelbrace langdurig te dragen.



Men dient er rekening mee te houden dat volledig herstel van verrekte of gescheurde enkelbanden minimaal 6 tot 12 weken duurt. De pijnklachten kunnen zelfs tot een jaar na het ontstaan van de blessure aanwezig zijn. In de eerste dagen kan hier al een prognose over gegeven worden. Een acuut enkelletsel dat niet op de juiste wijze behandeld is, leidt tot chronische enkelinstabiliteit.



Een operatie wordt nog maar zelden uitgevoerd bij acuut enkelletsel. Uitgezonderd in gevallen waarbij de enkelstabiliteit belangrijk is voor de beroepsuitoefening, wordt een operatie overwogen. Dit voornamelijk bij topsporters of beroepsgroepen als brandweerlieden en militairen.

Advies

Oefeningen

Tijdens het herstelproces is het belangrijk om de enkelbanden op een verantwoorde manier te stimuleren zodat deze weer sterker worden. Bekijk hier een professioneel samengesteld oefenprogramma met oefeningen voor de buitenste enkelband.

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Al-Mohrej, O.A., Al-Kenani, N.S. (2016). Chronic ankle instability. Current perspectives. Avicenna J Med. 2016 Oct-Dec;6(4):103-108.
Beek, P.A. van, Bloo, H., Dijk C.N. van, Kerkhoffs, G.M.M.J., Lim, L.S.L., Smid, H.E.C., Snick, G.J. van, Thiel, Th.P.H. van, Veenendaal, H. van, Ottevanger, C.G.P. & Voogt, N. (2010). Richtlijn acute inversietrauma van de enkel. Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG).
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2009). Onderzoek en behandeling van de voet. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Wees, Ph.J. van der, Lenssen, A.F., Feijts, Y.A.E.J., Bloo, H., Moorsel, S.R. van, Ouderland, R., Opraus, K.W.F., Rondhuis, G., Simons, A., Swinkels, R.A.H.M., Vaes, P., Verhagen, E., Hendriks, H.J.M., Bie, R.A. de (2006). KNGF-richtlijn. Enkelletsel. Jaargang 116. Nummer 5. Update klinimetrie 2017.

Deel dit artikel: