Incontinentie
Ongewild verlies van urine of ontlasting

Incontinentie is het ongewild verlies van urine of ontlasting. Zowel vrouwen als mannen kunnen er last van hebben. De oorzaken van incontinentie kunnen heel verschillend zijn. De oorzaak bepaalt welke behandeling het beste is. Incontinentieproblemen kunnen tijdelijk of blijvend zijn.

Soorten incontinentie

Er zijn twee soorten incontinentie. Dit zijn urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie.

Urine-incontinentie
Urine-incontinentie is ongewild urineverlies. Urineverlies kent een aantal verschillende vormen:

• Stressincontinentie. Verlies van kleine beetjes urine tijdens hoesten, niezen, zware inspanning, zwaar tillen of springen.
• Aandrangincontinentie. Plotselinge aandrang om te plassen. Deze is niet te onderdrukken.
• Overloopincontinentie. Wanneer de blaas als het ware overloopt. Dan ontstaat er verlies van urinedruppels.
• Reflexincontinentie. Dit komt meestal door een neurologische aandoening. De aansturing van de spieren is niet meer goed.
• Zwangerschapsincontinentie. Tijdens of na de zwangerschap kan incontinentie voorkomen. Dit ontstaat door druk van de baarmoeder of hormonale veranderingen.

Ontlastingsincontinentie
Ontlastingsincontinentie is ongewild verlies van ontlasting.

Oorzaken van incontinentie

Verlies van urine of ontlasting komt doordat de afsluiting van de blaas, sluitspier of bekkenbodemspieren niet goed werken. Wanneer er aandrang is om te plassen of te ontlasten, neemt de druk op de blaas of sluitspier toe. De spieren zorgen voor tegendruk om de urine of ontlasting binnen te houden. Als deze spieren niet voldoende tegendruk kunnen geven, ontstaat incontinentie.

Oorzaken waardoor het afsluitmechanisme niet goed werkt zijn:

• Ouder worden. Door hormonale veranderingen kunnen de sluitspieren verslappen.
• Bevalling. Na een bevalling kunnen de bekkenbodemspieren verzwakt zijn. Ze kunnen geen druk meer uitoefenen.
• Overgewicht. Er ontstaat meer druk op de blaas en omliggende spieren.
• Gynaecologische operaties. Door een operatie in het bekkengebied, kunnen de spieren aangetast zijn.
• Gebrek aan beweging. Zoals alle spieren, moeten ook de spieren rondom het bekken getraind worden.
• Aangeboren afwijking.
• Prostaatproblemen. Bij mannen ontstaat incontinentie meestal door problemen met de prostaat.
• Neurologische aandoeningen. Door beschadiging van de zenuwen die zorgen voor het afsluitmechanisme. Zoals een dwarslaesie, MS (multiple sclerose) of een herseninfarct.
• Psychische problemen.
• Kanker.
• Problemen met de blaas.

Behandeling bij incontinentie

In veel gevallen is het mogelijk om van incontinentie af te komen. Of er beter mee om te gaan. Er zijn veel verschillende behandelingen mogelijk:

• Training van de bekken(bodem)spieren. Een bekkenfysiotherapeut kan hierbij helpen.
• Training van de blaas. Wanneer de oorzaak komt door problemen van de blaas, kan deze getraind worden. Een incontinentieverpleegkundige kan hierbij helpen.
• Medicijnen. Voornamelijk voor aandrang- of overloopincontinentie zijn er medicijnen beschikbaar.
• Operatie. In sommige gevallen is een operatie zinvol. Voornamelijk bij ontlastingsincontinentie. Hierbij wordt de kringspier hersteld.
• Incontinentiematerialen (hulpmiddelen). Wanneer incontinentie niet volledig kan worden behandeld, zijn er hulpmiddelen om de urine of ontlasting op te vangen. Voornamelijk bij neurologische problemen of door het ouder worden.
• Gezonde leefstijl. Door een gezonde leefstijl kunnen de problemen ook verminderen (zie verderop).

Bekkenfysiotherapie bij incontinentie

Bekkenfysiotherapie wordt vaak geadviseerd bij incontinentieproblemen. Zoals gezegd zijn niet goed werkende spieren van de bekkenbodem het probleem. Door bekkenfysiotherapie kunnen deze spieren weer getraind worden. Dit geeft vaak goede resultaten. Alleen bij incontinentieproblemen bij Alzheimer heeft bekkenfysiotherapie geen effect. Deze groep kan de bekkenspieren niet bewust trainen. Dit geldt ook voor sommige neurologische aandoeningen.

Vind hier een goede bekkenfysiotherapeut in de buurt.

De bekkenfysiotherapeut bespreekt de klachten en vraagt naar gewoontes over het plassen en ontlasten. Naast het gesprek doet de bekkenfysiotherapeut een lichamelijk onderzoek. Deze is speciaal opgeleid om een inwendig onderzoek uit te voeren. Veel bekkenbodemspieren zijn alleen inwendig goed te beoordelen. Ook is op deze manier de blaas te onderzoeken. Bijvoorbeeld bij een overactieve blaas. Vaak worden de spieren inwendig onderzocht met een apparaatje. Dit apparaatje kan de spierspanning meten. Op deze manier wordt bepaald of er juist teveel of te weinig spanning van de bekkenbodemspieren is. Het inwendig onderzoek wordt alleen uitgevoerd na uitdrukkelijke toestemming. Ook maken steeds meer bekkenfysiotherapeuten echo's om de spieren van de bekkenbodem en de blaas te bekijken.

Een bekkenfysiotherapeut geeft advies over houding, belasting, toiletgedrag en eet- en drinkgewoontes. Ook vormen ademhalings- en ontspanningsoefeningen een belangrijk deel van de behandeling. De bekkenbodemspieren zijn bewust aan te spannen en te ontspannen. Dit moet wel aangeleerd worden. Dit kan gedaan worden door:

• Oefentherapie. Dit zijn oefeningen gericht op de bekkenbodemspieren en ook houdings- en ontspanningsoefeningen.
• De aan- en ontspanning van de spieren zichtbaar te maken met echografie.
• Oefentherapie met myofeedback (inwendige apparatuur voor meten van spanning).
• Elektrostimulatie. Het myofeedback-apparaat kan ook elektrostimulatie geven. Dit zijn kleine prikkelingen zodat gevoeld wordt waar de spieren zitten. Maar ook voor pijndemping en een overactieve blaas kan elektrostimulatie goed werken.

Wat kun je zelf doen bij incontinentie?

Een gezonde leefstijl helpt bij de behandeling van incontinentie:

• Drink voldoende. Vaak gaan mensen minder drinken om ook minder urine te maken. Maar dit werkt juist averechts. Geconcentreerde urine zorgt voor meer prikkels.
• Pas op met alcohol, koffie en koolzuurhoudende dranken. Deze dranken prikkelen de blaas waardoor de aandrang groter wordt.
• Stop met roken. Rokers moeten meer hoesten waardoor de druk op de bekkenbodem veel groter is.
• Blijf of ga sporten. Vaak is er angst om te sporten door ongewild urineverlies. Maar sporten helpt juist klachten voorkomen. Door een goede doorbloeding en aanspanning van spieren kan incontinentie verminderen. Alleen sporten waarbij veel gesprongen wordt, kunnen beter worden vermeden.
• Voorkom overgewicht. Door overgewicht neemt de druk op de blaas en bekkenbodem toe.
• Zorg voor een ontspannen toilethouding en ga niet persen.

Ook zijn er voedingsstoffen die de blaas kunnen irriteren of juist ondersteunen. Een diëtist of voedingsdeskundige kan helpen het dieet hier op aan te passen.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Klachten

• Astma
• Botbreuken
• Bronchitis
• COPD
• Coronavirus
• Discopathie
• Fracturen
• Gescheurde enkelband
• Hernia
• Heupdysplasie
• Hielspoor
• Hoge bloeddruk
• Holvoeten
• Hypermobiliteit
• Impingement syndroom
• Ischias
• Kippenborst
• Krakende gewrichten
• Lage rugpijn
• Liespijn
• Longemfyseem
• Longontsteking
• Nekhernia
• Obesitas
• Overbelasting
• Peesontsteking
• Platvoeten
• Rugpijn
• Sarcopenie
• Scapula alata
• Slijmbeursontsteking
• Soorten botbreuken
• Spiercontusie
• Spierkramp
• Spierpijn
• Spierreuma
• Spierverrekking
• Spit
• Spondylose
• Tendinopathie
• Tractus iliotibialis frictie syndroom
• Trechterborst
• Tremor
• Versleten heup
• Versleten knie
• Verzwikte enkel
• Vocht in de enkel
• Vocht in de knie
• Zwevende rib syndroom

Bekijk hier alle onderwerpen.