Botbreuk
Fractuur

Een botbreuk of fractuur is een beschadiging van het bot. Dit kan uiteenlopen van een scheurtje in het bot tot een volledige verbrijzeling. Botbreuken worden ingedeeld op de plaats en het type botbreuk. Het is belangrijk om te bepalen of het om een ‘gesloten’ of ‘open’ botbreuk gaat.

Bij een gesloten breuk is de huid niet beschadigd, bij een open botbreuk is dit wel het geval. Het bot steekt dan door de huid waardoor er makkelijk een infectie optreedt.

In het artikel over verschillende soorten botbreuken leer je welke andere indelingen er voor breuken zijn.

Bepaling van de locatie van de breuk is van belang om te onderzoeken of er bijkomend letsel aanwezig is. Denk hierbij aan een gebroken rib die een long doorboort. Of een gebroken bot dat een zenuw, spier, pees of bloedvat beschadigt. Raadpleeg bij een vermoedelijke botbreuk altijd een dokter.

Botbreuken per lichaamsregio

In principe kan ieder bot in het lichaam breken. De symptomen en behandeling van iedere botbreuk kunnen verschillen. Hieronder volgt eerst meer informatie over de meest voorkomende botbreuken.

Botbreuken

• Gebroken been
• Gebroken duim
• Gebroken elleboog
• Gebroken enkel
• Gebroken hand
• Gebroken heup
• Gebroken hielbeen
• Gebroken knieschijf
• Gebroken kuitbeen
• Gebroken middenvoetsbeentje
• Gebroken nek
• Gebroken neus
• Gebroken pols
• Gebroken rib
• Gebroken ruggenwervel
• Gebroken scheenbeen
• Gebroken schouder
• Gebroken schouderblad
• Gebroken stuitje
• Gebroken teen
• Gebroken vinger

Hoe ontstaat een botbreuk?

Een botbreuk kan meerdere oorzaken hebben waarbij een trauma (ongeval) het vaakst voorkomt. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een direct trauma, zoals trap of klap op het bot, en een indirect trauma. Een voorbeeld van een indirect trauma is een breuk aan het sleutelbeen bij een val op de uitgestrekte arm.

Ook overbelasting, zoals bijvoorbeeld een gewichtheffer die een zwaarder gewicht tilt dan de botten aankunnen, behoort tot de risicofactoren.

Een derde mogelijke oorzaak gaat samen met het ouderdomsproces of in het geval van osteoporose, een ander woord voor botontkalking. In beide gevallen worden de botten zwakker waardoor ze makkelijker breken.

Kenmerken (symptomen) van een botbreuk

Meest kenmerkend aan een botbreuk is de pijn ter hoogte van de breuk. Deze pijn is vaak heviger bij een ernstige breuk. Soms is het niet mogelijk om het aangedane lichaamsdeel te bewegen zonder dat dit de pijn verergert. Zwelling en een verkleuring gaan vaak gepaard met de pijn.

Bij een volledige breuk van het bot is er mogelijk een abnormale stand te zien. Dit is niet het geval wanneer er ‘slechts’ een scheur in het bot zit. Bij alle breuken is er mogelijk een krakend geluid hoorbaar geweest tijdens het ontstaansmoment.

Hoe wordt een botbreuk vastgesteld (diagnose)?

Vaak zal er tijdens het vraaggesprek en lichamelijk onderzoek een vermoeden zijn dat het om een botbreuk gaat. In dat geval zal de huisarts of specialist een röntgenfoto aanvragen. Deze is nodig om de precieze stand van de botdelen en ernst van de breuk in beeld te brengen. Ook is een eventuele verplaatsing van botstukken is zichtbaar op de röntgenfoto.

Soms is het nodig om een CT-scan te maken om de botbreuk te onderzoeken en details ervan nog beter in beeld te brengen.
Bij mensen van boven de 50 jaar met een botbreuk is het belangrijk om een DEXA-scan te maken. Een DEXA-scan is een onderzoek met behulp van röntgenstraling en geeft meer informatie over de botdichtheid. Tijdens het onderzoek worden scans van de wervelkolom, heup en pols gemaakt. De uitkomsten van deze scans worden vergeleken met de norm die past bij leeftijd, lengte en gewicht. En afhankelijk hiervan wordt vastgesteld of er sprake is van osteoporose (botontkalking).

Behandeling van een botbreuk

Een botbreuk geneest in principe vanzelf. De behandeling is erop gericht om de botten in de juiste richting aan elkaar te laten groeien.
Het soort behandeling wordt afgestemd op de locatie van de botbreuk, het type breuk en eventuele bijkomende weefselschade aan pezen, spieren, zenuwen en bloedvaten. In de praktijk wordt er een indeling gemaakt naar de volgende drie behandelmogelijkheden: conservatief, gips, operatief.

Conservatieve behandeling

Bij de meeste botbreuken kiest men voor een ‘afwachtend beleid’. De behandeling is er dan op gericht om de botten in de juiste richting te laten genezen en aan elkaar te laten groeien. De botten worden hierbij zonodig eerst goed gezet en daarna meestal ingegipst. Het gips biedt bescherming en zorgt dat het bot rustig kan genezen. Hierbij is het van groot belang om voldoende rust te nemen, eventueel met behulp van een mitella of drukverband.

Operatieve behandeling

Een operatieve behandeling wordt vaak gekozen als er sprake is van een breuk die niet vanzelf in de juiste richting zal herstellen. De gebroken botstukken worden operatief aan elkaar bevestigd met fixatiemateriaal, zoals metalen pinnen, schroeven en plaatjes.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Klachten

• Astma
• Bronchitis
• COPD
• Coronavirus
• Discopathie
• Fracturen
• Gescheurde enkelband
• Hernia
• Heupdysplasie
• Hielspoor
• Hoge bloeddruk
• Holvoeten
• Hypermobiliteit
• Impingement syndroom
• Incontinentie
• Ischias
• Kippenborst
• Krakende gewrichten
• Lage rugpijn
• Liespijn
• Longemfyseem
• Longontsteking
• Nekhernia
• Obesitas
• Overbelasting
• Peesontsteking
• Platvoeten
• Rugpijn
• Sarcopenie
• Scapula alata
• Slijmbeursontsteking
• Soorten botbreuken
• Spiercontusie
• Spierkramp
• Spierpijn
• Spierreuma
• Spierverrekking
• Spit
• Spondylose
• Tendinopathie
• Tractus iliotibialis frictie syndroom
• Trechterborst
• Tremor
• Versleten heup
• Versleten knie
• Verzwikte enkel
• Vocht in de enkel
• Vocht in de knie
• Zwevende rib syndroom

Bekijk hier alle onderwerpen.