Anatomie van het bovenbeen

Het bovenbeen wordt verdeeld in een voorkant, achterkant, buitenkant en binnenkant. In elk vlak liggen spieren met een andere functie. Naast de spieren lopen hier ook bloedvaten en zenuwen die de spieren voeden en aansturen. ​​​​​

De botten van het bovenbeen

In het bovenbeen ligt het dijbeenbot, het femur. Dit is een lang botstuk met aan de bovenkant een grote bolle kop die samen met de kom van het bekken het heupgewricht vormt. Aan de onderkant bestaat het dijbeen uit twee halfronde gewrichtsvlakken die rusten op het scheenbeen en samen het kniegewricht vormen. Dan is er nog de knieschijf, de patella. Deze is in de pees van de kniestrekkers verweven. Tijdens het buigen en strekken van de knie glijdt de knieschijf in een soort gootje van het dijbeen. Dit is het patellofemorale gewricht.

De kniestrekkers

De voorkant van het dijbeen wordt grotendeels bedekt door de spieren die de knie strekken. Deze groep spieren noemen we de musculus quadriceps femoris, wat vierkoppige dijbeenspier betekent. Deze benaming is niet helemaal juist. Een aantal jaren geleden is er namelijk een vijfde spier ontdekt. Deze ligt goed verstopt tussen de andere delen. Zodoende bestaat de quadriceps uit de volgende vijf spieren:

• Rectus femoris
• Vastus intermedius
• Tensor vastus intermedius
• Vastus lateralis
• Vastus medialis

Hoewel deze spieren allemaal op een andere plaats beginnen, is het einde voor de meesten hetzelfde. Ze zitten vast aan de knieschijf die als een soort hefboom werkt en het strekken makkelijker maakt. Onder de knieschijf loopt de patellapees door naar het scheenbeen. Dit maakt van de quadriceps een krachtige kniestrekker.

De rectus femoris is de enige spier van de quadriceps die aan het bekken vastzit. Daardoor helpt deze spier ook bij het buigen van het heupgewricht. De overige spieren starten op het bovenbeen.

De kleermakersspier

Diagonaal over het bovenbeen loopt de langste spier van ons lichaam, de kleermakersspier (sartorius). Deze slanke spier begint aan de buitenkant van het bekken en gaat dan schuin naar beneden naar de binnenkant van de knie. Omdat deze in kleermakerszit maximaal is aangespannen, wordt het de kleermakersspier genoemd. Iets naar het midden van deze spier ligt de liesslagader. Hier kun je bij veel mensen de hartslag voelen.

De kleermakersspier eindigt vlak onder het kniegewricht. Op datzelfde punt komen nog twee andere pezen bij elkaar. Dit zijn de pezen van de semitendinosus en de gracilis. Deze plek lijkt daardoor op een soort ganzenpoot, de pes anserinus.

De kniebuigers

Aan de achterzijde van het bovenbeen liggen de kniebuigers (hamstrings). Deze zorgen voornamelijk voor buiging van de knie en draaiing van het onderbeen.
Deze spiergroep bestaat uit drie spieren:

• Biceps femoris
• Semimembranosus
• Semitendinosus

De biceps femoris zelf bestaat uit twee spierbuiken. Een lange kop die aan de zitknobbel vastzit en een korte kop die op het dijbeen begint. Zij eindigen met een gezamelijke pees op het kuitbeen.

De grote beenzenuw

Over de achterkant van het bovenbeen loopt de grote beenzenuw (nervus ischiadicus). Dit is een dikke en lange zenuw die komt vanuit de onderrug en de spieren van het been en de voet aanstuurt.

De spieren aan de binnenkant van het bovenbeen

Aan de binnenzijde van het bovenbeen bevinden zich de adductoren. Zij bewegen het bovenbeen voornamelijk naar binnen en zijn o.a. actief bij schopbewegingen. Deze spieren beginnen in de lies en waaieren uit naar het dijbeen en het scheenbeen. Er zijn korte en langere liesspieren. Het betreft de volgende spieren:

• Pectineus
• Adductor longus
• Adductor brevis
• Adductor magnus
• Gracilis

De peesplaat aan de buitenkant van het bovenbeen

Aan de buitenkant van het bovenbeen - ter hoogte van de heup - bevindt zich een korte spier met een hele lange en brede peesplaat die de hele zijkant van het bovenbeen bedekt (tensor fascia latae). Het is één van de spieren die het been zijwaarts heft bij aanspanning.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Anatomie

• Achillespees
• Anatomie van de botten
• Anatomie van de buikspieren
• Anatomie van de hand
• Anatomie van de pols
• Anatomie van de voet
• Anatomie van de wervelkolom
• Artrose
• Bekkenbodemspieren
• Bindweefsel
• Centraal zenuwstelsel
• Dermatomen
• Gewricht
• Gewrichtsbanden
• Gewrichtskapsel
• Gewrichtsvloeistof
• Grote teen
• Hamstrings
• Kraakbeen
• Longen
• Monnikskapspier
• Motorische zenuw
• Perifeer zenuwstelsel
• Pezen
• Proprioceptie
• Rotator cuff
• Sensorische zenuw
• SI-gewricht
• Slijmbeurs
• Spieren
• Subscapularis
• Triggerpoints
• Tussenwervelschijf
• Zenuwstelsel

Bekijk hier alle onderwerpen.