Cervicale radiculopathie
Nekhernia / hernia cervicalis

Bij een cervicale radiculopathie raakt een zenuwwortel in de nek zodanig bekneld dat in het verzorgingsgebied van de zenuw klachten ontstaan. Dit voelt men meestal in de nek, arm en hand. De bekendste vorm van een cervicale radiculopathie is de nekhernia.

Verschillende factoren kunnen compressie van een zenuwwortel veroorzaken. Meestal gebeurt dit door een nekhernia. We onderscheiden hierin twee vormen; de 'zachte' en de 'harde' nekhernia. Beiden worden besproken in dit artikel.

Beschrijving van de aandoening

Het bovenste deel van de wervelkolom, de 'cervicale wervelkolom', wordt gevormd door de nekwervels. Dit zijn op elkaar gestapelde botten die voor de stevigheid van de wervelkolom zorgen. Tussen de harde wervels in bevinden zich ook nog zachtere structuren. Dit zijn de tussenwervelschijven, ook wel disci (enkelvoud: discus) genoemd. De tussenwervelschijven zijn enigszins elastisch en dragen zo bij aan de schokdemping en de beweeglijkheid van de wervelkolom.

Verticaal door de wervelkolom loopt het ruggenmerg. Dit is een grote bundel zenuwen die - nadat ze de wervelkolom verlaten - naar alle delen van het lichaam toe lopen. In de nek treden er bij elke wervel een aantal van de zenuwen naar buiten toe de wervelkolom uit. Ze lopen onder andere naar de armen toe en zorgen ervoor dat spieren aangestuurd worden en gevoelssignalen (zoals pijn) kunnen worden doorgegeven aan de hersenen.

Bij een zachte nekhernia zorgt een uitpuilende tussenwervelschijf voor druk op een uittredende zenuwwortel. Dit kan vrij plotseling optreden en flinke pijn veroorzaken. Er drukt dus een zachte structuur op de zenuwwortel.

Wanneer compressie op een zenuwwortel veroorzaakt wordt door kwaliteitsverlies (degeneratie) of artrose (slijtage) van de nekwervels, spreken we van een harde nekhernia. De ruimte waar de zenuwwortels doorheen uit de wervelkolom treden wordt dan langzaam kleiner. Hierdoor kunnen de zenuwwortels ingeklemd raken tussen de harde botstructuren.

Oorzaak en ontstaanswijze

Klachten en verschijnselen: symptomen

• Pijn in de nek.
  
• Pijn in de arm, hand of schouderregio.
  
• Tintelingen, prikkelingen of een doof gevoel in de arm en hand (vingers).
  
• Soms kan de pijn gevoeld worden als een 'elektrische' schok die plots door de arm heen schiet.
  
• De klachten kunnen verergeren bij het hoesten, niesen of persen.
  
• Mogelijk gevoelsverlies en/of krachtverlies.
  
• Bepaalde bewegingen van de nek verergeren de klachten. Bijvoorbeeld bij het tegelijkertijd achteroverbuigen en zijwaarts buigen van het hoofd. De fysiotherapeut test dit met de 'spurling test'.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld aan de hand van het verhaal van de patiënt, het lichamelijk onderzoek en een MRI wanneer men een operatie overweegt. In plaats van een MRI kan soms voor een CT-scan gekozen worden. Een EMG (electromyografie) kan aanvullende informatie geven. Echter is dit niet de methode om een radiculopathie aan te tonen.

Behandeling en herstel

Het doel van de behandeling is de compressie op de zenuwwortel te verminderen. Dit lukt beter bij een zachte nekhernia dan bij een harde nekhernia. De behandeling bestaat ten eerste uit houdingsinstructies. De patiënt wordt bijvoorbeeld geadviseerd niet langdurig naar beneden te kijken, zoals bij lezen. Daarnaast is de therapie erop gericht de nek- en schouderspieren te trainen, de beweeglijkheid te verbeteren en de zenuw meer ruimte te geven.

Het dragen van een halfharde halskraag kan in de acute fase een gunstig effect hebben op het herstel, maar dient nooit zomaar toegepast worden.

Bij een harde nekhernia is er minder wetenschappelijk bewijs voor een effectieve fysiotherapeutische behandeling. Echter wordt het wel vaak toegepast omdat er naast operatief ingrijpen een gebrek is aan alternatieven. Eventueel kan een ontstekingsremmende injectie tijdelijk pijnverlichting geven. Men moet er wel rekening mee houden dat dit niet altijd zonder risico is.

Advies

Oefeningen

Bekijk hier het oefenprogramma met oefeningen bij een cervicale radiculopathie of nekhernia.

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2012). Onderzoek en behandeling van de nek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: