Corticosteroïden
Bijnierschorshormonen

Corticosteroïden zijn - in de chemische vorm - medicijnen ter ondersteuning van de lichaamseigen bijnierschorshormonen. Ze worden ingezet ter onderdrukking van ontstekingsreacties, infecties en auto-immuunziekten. Het medicijn heeft daarnaast een krachtige invloed op de vochthuishouding van het lichaam en de stofwisseling van suikers, eiwitten en vetten.

Ondanks de krachtige werking van corticosteroïden wordt de oorzaak van de klachten er niet mee aangepakt. Het is dan ook aan te raden om ook een fysiotherapeut te raadplegen. Deze kan onderzoeken of de ontstekingsverschijnselen en andere gerelateerde klachten binnen het werkveld van een fysiotherapeut passen en hier een behandelplan voor opstellen. Denk hierbij onder andere aan massagetechnieken, adviezen en oefentherapie.

Waar worden corticosteroïden voor gebruikt?

Corticosteroïden hebben een zeer krachtige werking en worden ingezet bij tal van lichamelijke aandoeningen. Een van de redenen is wanneer het lichaam zelf te weinig bijnierschorshormoon produceert. Bijnierschorshormoon is nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan. Ook remt het ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Een tekort is vaak te herkennen aan kenmerkende symptomen als uitdroging, lage bloeddruk, gewichtsverlies, lage bloedsuikers, desoriëntatie, misselijkheid en vermoeidheid. Hierbij dient het medicijn dus als aanvulling en vervangt of ondersteunt het de lichamelijke productie van bijnierschorshormonen.

Een andere reden kan zijn bij auto-immuun aandoeningen. Hierbij valt het immuunsysteem eigen organen en weefsel aan. Voorbeelden hiervan zijn: reuma, MS (multiple sclerose), ziekte van Crohn en psoriasis.

Verder worden corticosteroïden ingezet bij slijmbeursontstekingen, peesontstekingen (in een late fase) of chronische ontstekingsziektes als COPD. Ook tijdens de behandeling van kanker kunnen corticosteroïden worden toegediend, dit om de mogelijke bijwerkingen van een chemokuur te onderdrukken.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen van corticosteroïden?

Corticosteroïden zelf kunnen ook bijwerkingen hebben, zeker bij langdurig gebruik. Met die gedachte zal de huisarts of specialist dan ook proberen om de dosering zo kort en zo laag mogelijk te houden.

Over het algemeen geldt dat corticosteroïden die plaatselijk worden toegediend, minder bijwerking hebben dan tabletten. Voorbeelden van plaatselijke (lokaal) gebruik zijn oogdruppels, injecties, zalf of inhalaties (inademing).

De mogelijke bijwerkingen zijn grotendeels afhankelijk van locatie, dosis en gebruiksvorm van het medicijn. Bij oogdruppels zijn de meest voorkomende bijwerkingen een verhoogde oogdruk en secundaire ooginfecties. Bij inname van corticosteroïden door inhalatie worden bijwerkingen gezien als hoesten, droge mond en heesheid .

Injecties met corticosteroïden hebben ook voornamelijk een plaatselijk (oppervlakkig) effect. Mogelijke bijwerkingen zijn bijvoorbeeld een dunnere huid ter plaatse van de injectie, huidverkleuring of tijdelijke toename van ontstekingsprocessen.

Corticosteroïden in tabletvorm hebben een meer systemische werking. Dit betekent dat ze een krachtige werking op het gehele lichaam kunnen hebben. Mogelijke bijwerkingen zijn stoornissen in de vochthuishouding, botontkalking, verhoogde bloeddruk en mentale stoornissen.

Waar zijn corticosteroïden verkrijgbaar?

In het geval van corticosteroïden is voor de verkrijgbaarheid bepalend welk middel in welke dosering gebruikt wordt. In de meeste gevallen is het alleen verkrijgbaar op recept van de huisarts of specialist. In het geval van een injectie zal er altijd specialistische zorg verleend moeten worden.

Meest bekende vorm van corticosteroïden is Prednison, als het merkloze Prednisolon of onder de merknaam Di-Adreson-F aquosum. Prednison is uitsluitend op recept verkrijgbaar in capsules, drank, tabletten, zalf en inhalatie. De toediening middels injectie dient zoals gezegd altijd door een (huis-)arts uitgevoerd te worden.

Bij langdurig gebruik van corticosteroïden is het aan te raden een SOS-penning te dragen, hierdoor is het gebruik van deze medicijnen direct kenbaar bij hulpverleners.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Medicijnen

• Antibiotica
• Bètablokkers
• Bloedverdunners
• Botox
• Diclofenac
• Ibuprofen
• Naproxen
• Omeprazol
• Pantoprazol
• Paracetamol
• Spierverslappers
• Tramadol

Bekijk hier alle onderwerpen.