Rolstoel

Wanneer lopen niet meer (goed) mogelijk is, dan kan iemand een rolstoel nodig hebben. Een rolstoel zorgt er dan voor dat verplaatsingen en het afleggen van lange(re) afstanden weer mogelijk zijn. Daarmee geeft een rolstoel weer een stuk zelfstandigheid en vrijheid terug, eventueel met de hulp van iemand die duwt.

Voor wie is een rolstoel geschikt?

Voor mensen die niet of maar heel moeilijk kunnen lopen, biedt een rolstoel veel voordelen. Deze zorgt ervoor dat zij zich weer binnen en buiten kunnen verplaatsen ondanks een beperking. Voor sommige mensen is het gebruik van een rolstoel tijdelijk, bijvoorbeeld na een beenbreuk. Zij gebruiken de rolstoel dan om grotere afstanden af te leggen. Voor kleine stukjes (in huis) zijn krukken vaak handiger. Anderen moeten voor de rest van hun leven in een rolstoel zitten.

Er zijn verschillende redenen om (tijdelijk) een rolstoel te gebruiken, waaronder:

• Evenwichtsproblemen waardoor het risico op vallen bestaat.
• Verminderde conditie waardoor lopen te vermoeiend is.
• Tijdens het herstel van een operatie of blessure.
• Zenuw- of spierziekten waardoor er onvoldoende kracht is om te lopen.

Hoe ziet een rolstoel er uit?

Een standaard rolstoel bestaat uit een aantal vaste onderdelen:

• Een frame van aluminium of staal.
• Een zitting met rugleuning en (wegklapbare) armleuningen.
• Verstelbare en wegklapbare voetsteunen.
• Twee grote wielen ter hoogte van de zitting. Deze hebben een hoepel aan de buitenkant waarmee je de rolstoel zelf kunt voortbewegen en besturen.
• Beide wielen hebben een rem om de rolstoel vast te zetten als deze stilstaat.
• Twee zwenkwielen aan de voorkant om gemakkelijk bochten te maken.
• Handvatten aan de achterkant van de rugleuning zodat een ander de rolstoel kan duwen.
• De meeste rolstoelen zijn inklapbaar. Zij nemen hierdoor minder plaats in, bijvoorbeeld bij vervoer in de kofferbak van een auto.

Verschillende rolstoelmodellen

Er zijn heel veel verschillende soorten mensen en daardoor ook veel verschillende rolstoelen. Zo is er voor iedereen wel een rolstoel die bij hem of haar past.
Zo zijn er bijvoorbeeld:

• Elektrische rolstoelen.
• Kleine rolstoelen voor kinderen.
• Extra brede rolstoelen voor zwaarlijvige mensen.
• Sportrolstoelen.
• Geheel op maat gemaakte rolstoelen.

Daarnaast is zo ongeveer elke rolstoel wel aan te passen met allerlei accessoires, zoals:

• Houder voor krukken of een zuurstoffles.
• Tassen.
• Een ander zitkussen.
• Elektrische aandrijving.
• Een extra wiel met handtrappers.

Hoe stel je een rolstoel goed af?

Omdat mensen vaak voor langere tijd aaneengesloten in een rolstoel zitten, is het extra belangrijk dat deze goed is afgesteld op de gebruiker. Enkele zaken om op te letten en om (pijn)klachten te voorkomen:

• Zorg voor een comfortabele zitting. Hiervoor zijn speciale kussens te verkrijgen.
• Stel de voetsteunen op de juiste hoogte af. Deze staan goed afgesteld als de bovenbenen worden ondersteund door de zitting en de knieën een hoek van 90 graden maken.

Zelf rijden in een rolstoel

Het is erg zwaar om een rolstoel zelf in beweging te brengen en te houden. Een goede conditie en sterke armspieren zijn dus nodig. Gelukkig is dit goed trainbaar. Er bestaan rolstoeltrainingen om het rijden met een rolstoel te leren. Ook zijn er heel veel sporten speciaal voor rolstoelgebruikers, zoals dansen, basketbal en zelfs rugby.

Door vast te grijpen aan de hoepels op de wielen en deze naar voren te duwen, krijgt de rolstoel vaart. Doe je dit aan beide kanten tegelijk en even hard, dan gaat de rolstoel recht vooruit. Door het ene wiel stil te houden of juist meer snelheid te geven kun je sturen en bochten maken. Let op dat de vingers niet tussen de spaken komen. Spaakbeschermers kunnen dit probleem voorkomen.

Gelukkig zijn er op veel plekken rolstoelopritten. Dit zijn hellingen die geleidelijk oplopen. Hierdoor wordt het makkelijker om (zelf) een verhoging op te komen. Er zijn ook steeds meer inrijdplaten, bijvoorbeeld om in het openbaar vervoer te komen of om een gebouw binnen te rijden.

Sta je ergens (voor langere tijd) stil? Zet de rolstoel dan op de rem. Dit kan door de remhendels naar voren te duwen. De rolstoel staat dan in de parkeerstand.

Een rolstoel duwen

Wanneer de rolstoel wordt geduwd, is het belangrijk dat de duwer recht achter de rolstoel loopt, dicht bij de handvaten. De duwer moet goed letten op mogelijke obstakels op de route zoals stoepjes, kuilen en takken.

Om een stoep op te gaan, moet de rolstoel een beetje achterover gekanteld worden. De voorwielen komen dan los van de grond. Zet de voorwielen op de stoep en rijdt vervolgens de rest van de rolstoel erop. Zo voorkom je dat de rolstoelgebruiker voorover valt. Een stoep afrijden met hulp gaat het beste door de rolstoel om te draaien en dan achterwaarts te laten zakken tot op de straat.

Inklappen gaat vaak heel eenvoudig door de zitting in het midden op te tillen. Vraag iemand anders om dit te doen en de rolstoel bijvoorbeeld in de kofferbak van de auto te leggen of op te bergen. Er zijn ook rolstoelgebruikers die zelf in de auto stappen of rijden en geen hulp nodig hebben.

Wist je dat?

Mensen die slecht ter been zijn en bijvoorbeeld gebruik maken van een loophulpmiddel als een rolstoel, looprek of rollator, moeten altijd voorrang krijgen van andere weggebruikers. Maar pas op, neem alleen voorrang als je het krijgt.

Waar haal je een rolstoel vandaan?

Bij veel thuiszorg- en online winkels zijn rolstoelen te koop of te huur. Zij hebben keuze uit meerdere modellen en kunnen eventueel advies geven.

Bij tijdelijk gebruik van een rolstoel is een tweedehands exemplaar vaak nog prima geschikt. Informeer dus gerust bij familie en vrienden of zoek hiernaar op internet.
Wanneer iemand langdurig, of voor de rest van zijn leven, in een rolstoel moet zitten, dan is het verstandig om een rolstoel op maat te laten maken.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Revalidatie hulpmiddelen

• Compressiekousen
• Harde nekkraag
• Huislift
• Inlegzooltjes
• Loopkrukken
• Looprek
• Mitella
• Peroneusveer
• Rollator
• Traplift
• Zachte nekkraag

Bekijk hier alle onderwerpen.