Proximaal biceps letsel
Biceps tendinitis / biceps tendinopathie / biceps tendinose / bicepspees subluxatie / bicepspees ruptuur

De biceps brachii, kortweg biceps genoemd, is de grote spier in de bovenarm. Zijn belangrijkste functie is het buigen van de elleboog. De biceps loopt vanaf de schouder over de voorkant van de bovenarm tot vlak onder de elleboogplooi. Proximale bicepsklachten worden aan de voorkant van de schouder en de bovenarm gevoeld.

Wanneer de aandoening meer naar beneden gelegen is richting de elleboog, dan is sprake van een distaal biceps letsel.

Beschrijving van de aandoening

De biceps is de tweekoppige armbuiger. De twee verschillende spierbuiken hebben ieder een eigen oorsprong. De lange pees van de biceps heeft de oorsprong in het schoudergewricht. Dit is ook de pees die over het algemeen klachten geeft bij proximaal biceps- letsel. De korte pees van de biceps heeft de oorsprong op de bovenarm. Samen hebben ze dezelfde aanhechting op de onderarm.

De biceps zorgt voor buiging van de elleboog en het draaien van de onderarm. Daarnaast voorkomt de lange bicepspees dat de schouderkop niet te veel naar boven schuift in het schoudergewricht.

Proximaal bicepsletsel is onder te verdelen in drie categorieën:

• Biceps tendinitis/tendinopathie.
  
• Instabiliteit van de bicepspees (subluxatie of dislocatie).).
  
• Bicepspees ruptuur.
  

Biceps tendinitis/tendinopathie
De termen tendinitis en tendinopathie worden vaak door elkaar gebruikt. Tendinitis is een oudere term, die steeds minder vaak gebruikt wordt. Tendinopathie is een aandoening van de pees waarbij de kwaliteit van de pees is verminderd. Dit komt door kleine scheurtjes in het weefsel (microtrauma) die onvoldoende herstellen. Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie. Dit zorgt voor verslechtering van het peesweefsel met pijnklachten en verlies van functie.

Biceps tendinopathie ontstaat meestal door een ander schouderprobleem zoals het subacromiaal pijnsyndroom of rotator cuff letsel.

Instabiliteit van de bicepspees
De lange bicepspees loopt in een groeve (sulcus intertubercularis) van de bovenarm. Bindweefsel en de schouderspieren houden de pees in de groeve. Vooral de subscapularis en de supraspinatus spieren zorgen voor de juiste positie van de bicepspees. Bij een subluxatie of dislocatie verschuift de bicepspees uit de groeve. Dit kan komen door een acuut trauma.

Maar bicepspees instabiliteit kan ook ontstaan door spierscheuren van de subscapularis en supraspinatus. Door een scheur in deze spieren glijdt de biceps uit de groeve. Bij grote instabiliteit komt de bicepspees klem komen te zitten in het schoudergewricht.

Bicepspees ruptuur
Bij een bicepspees ruptuur is meestal de lange kop van de bicepspees helemaal of gedeeltelijk (af)gescheurd. Meestal ontstaat dit op latere leeftijd waarbij al langer schouderklachten aanwezig zijn. Hierdoor verslechtert het peesweefsel wat wat tot scheuren leidt. Een andere oorzaak voor een peesruptuur is een trauma. Bijvoorbeeld door een val op een gestrekte arm of bij het tillen van een te zwaar voorwerp.

Oorzaak en ontstaanswijze

Proximaal bicepsletsel ontstaat regelmatig als gevolg van ander schouderletsel. De oorzaak moet daarom vaak gezocht worden in andere aandoeningen.

In vijf procent van de gevallen ontstaat proximaal bicepspeesletsel zonder ander schouderletsel. Denk hierbij aan acute traumamomenten zoals:

• Val op een gestrekte arm.
  
• Te zwaar tillen.
  
• Bovenhandse sportactiviteiten.

Klachten en verschijnselen: symptomen

De typische klacht die bij proximaal bicepsletsel hoort, is pijn aan de voorzijde van de schouder. Waarbij de klachten erger worden tijdens bewegen en het aanspannen van de biceps. Op de voorkant van de schouder drukken verergert de pijn.

Daarnaast springt de pees bij bicepspees instabiliteit voelbaar in en uit de groeve. Bij een bicepspees ruptuur is er soms een bult zichtbaar aan de voorkant van de bovenarm zichtbaar (Popeye-teken). Deze ontstaat doordat het spierweefsel naar beneden zakt. Soms blijft de pees in de groeve vastzitten, dan ontstaat er geen bult.

Diagnose

Na een vraaggesprek over de klachten en een lichamelijk onderzoek heeft de arts of fysiotherapeut een eerste beeld van het probleem. Doordat proximaal bicepsletsel vaak het gevolg is van een andere schouderaandoening, wordt de gehele schouder getest.

Bij verdenking van instabiliteit of een ruptuur van de bicepspees, is beeldvormend onderzoek noodzakelijk. Behalve als een Popeye-teken aanwezig is. Dan is het duidelijk dat het om een totale spierscheur gaat. In dit geval is aanvullend onderzoek nog steeds nuttig om eventueel ander schouderletsel op te sporen.

Aanvullend onderzoek kan bestaan uit röntgenfoto’s, echografie of een MRI-scan.

Behandeling en herstel

De behandeling van een biceps tendinopathie is conservatief (niet operatief) en bestaat vooral uit fysiotherapie en eventueel pijnstillers of ontstekingsremmers. De fysiotherapeut heeft hiervoor verschillende behandelmogelijkheden.

Doordat een tendinopathie ontstaat door overbelasting of andere schouderaandoeningen, ligt de nadruk op het herstellen van het peesweefsel. Hiervoor is rust noodzakelijk. Bewegingen die de pijn opwekken moeten worden vermeden. Daarnaast zal de behandeling voornamelijk bestaan uit het optimaliseren van de schouderbeweeglijkheid door middel van mobilisatietechnieken en training van de schouderspieren.

Bij instabiliteit is een operatie vaak wel nodig. De chirurg zet de pees weer vast of verplaatst deze. Dit is afhankelijk van de mate van verplaatsing en eventuele andere spierscheuringen. Tijdens de operatie wordt dan zowel de bicepspees hersteld als ook andere aandoeningen in de schouder behandeld.

De behandeling voor een bicepspees ruptuur is meestal hetzelfde als bij een biceps tendinopathie. Het opereren van een bicepspees ruptuur wordt zelden aanbevolen. Ondanks de bult op de biceps blijft de kracht nagenoeg volledig behouden. Als de schouderfunctie niet volledig terugkeert na het revalidatietraject is bij (professionele) bovenhandse sporters een operatie nog een optie.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Catherine, A. & Churgay, M.D. (2009). Diagnosis and treatment of biceps tendinitis and tendinosis. Am Fam Physician. 2009;Sep 1;80(5):470-476.
Malik, S., Chiampas, G. & Leonard, H. (2010). Emergent evaluation of injuries to the shoulder, clavicle, and humerus. Emerg Med Clin N Am 2010;28:739-763.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: