Ziekte van Calvé-Legg-Perthes
Avasculaire necrose van de femurkop

De ziekte van Calvé-Legg-Perthes is een heupaandoening die voorkomt bij kinderen van 3 tot 11 jaar. De ziekte kenmerkt zich door pijn in de lies, knie of heup en een verstoord looppatroon (mank lopen). Het komt vier keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

De aandoening is vernoemd naar de drie doktoren die in 1910 bijna gelijktijdig de ziekte ontdekten. Het lijkt sterk op de minder ernstige heupontsteking coxitis fugax.

Beschrijving van de aandoening

Calvé-Legg-Perthes wordt veroorzaakt door problemen in de bloedtoevoer naar de heupkop. Een heupkop vormt zich tijdens de kinderjaren. In het begin bestaat de heupkop voor een grootgedeelte uit kraakbeen en de zogenoemde groeischijf. Door een verstoorde bloedvoorziening naar de heupkop ontstaan er ontwikkelingsproblemen in de groei van de heup.



De heupkop sterft gedeeltelijk of geheel af. Het lichaam lost dit op door nieuw bot aan te maken en het afgestorven bot op te ruimen. Het nieuwe bot is nog erg zwak, waardoor de heup minder rond wordt of er zelfs een verzakking ontstaat. Dit leidt tot misvorming van het heupgewricht. De afbeeldingen laten de ontwikkeling van de heup van een kind met de ziekte van Calvé-Legg-Perthes zien.

Oorzaak en ontstaanswijze

De oorzaak van het doorbloedingsprobleem is niet bekend. Onderzoek naar erfelijke factoren, leefomstandigheden, ontwikkeling en roken bieden geen verklaring voor het ontstaan van dit probleem.

Het is wel bewezen dat jongens viermaal zo vaak de ziekte krijgen dan meisjes. Vaak is maar één heup aangedaan. Slechts in 10% van de gevallen zijn beide heupen aangedaan. De ziekte ontstaat tussen het derde en elfde levensjaar en duurt ongeveer 2 tot 5 jaar.

Klachten en verschijnselen: symptomen

De ziekte ontwikkelt zich geleidelijk. In de eerste fase zijn er nog geen of slechts weinig klachten aanwezig. Deze ontstaan vaak pas wanneer de vorm van de heupkop verandert. Klachten die passen bij Calve-Legg-Perthes:

• Pijn in de lies, heup of knie.

  
• Mank lopen.

  
• Soms wil het kind helemaal niet staan of lopen.

  
• Er is een bewegingsbeperking bij het zijwaarts heffen en tijdens draaibewegingen van het bovenbeen.

  
• Soms lijkt het aangedane been korter dan het andere.
  

Pijn hoeft niet continu aanwezig te zijn. Er kunnen ook periodes zonder pijn zijn. Het is ook mogelijk dat de problemen zich pas op latere leeftijd voordoen. Door de veranderde vorm van de heup kan er eerder schade aan het kraakbeen ontstaan. Waardoor op relatief jonge leeftijd al artrose aanwezig is.

Diagnose

De diagnose wordt gesteld aan de hand van een vraaggesprek met het kind en de ouders, een lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek
Door de misvorming ontstaan er bewegingsbeperkingen in het gewricht. Vooral in het zijwaarts heffen en draaien van de heup. Bij verdenking op de ziekte wordt een röntgenfoto gemaakt om te kijken naar de ernst van de misvorming. Als een röntgenfoto niet voldoende informatie geeft wordt nog een MRI-scan gemaakt.

Met een MRI is het zelfs mogelijk om in de eerste week van de ziekte al een diagnose te stellen. Alleen wordt een MRI-scan dan vrijwel nooit gemaakt, omdat er op dat moment nog geen klachten zijn.

Behandeling en herstel

Het belangrijkste is dat de heup rust krijgt. De lichamelijke activiteiten van het kind dienen tijdelijk beperkt te worden. Hierdoor kan het bot herstellen. De behandeling bestaat verder uit het wegnemen van de pijn en het vergroten van de beweeglijkheid van het heupgewricht. In overleg met de specialist kan gebruik gemaakt worden van kinderfysiotherapie of een van de volgende behandelmethoden:


• Tractiebehandeling. Door middel van gewichten worden de spieren en het gewricht uitgerekt.
  
• Spreidbeugel. Door de heup in een goede houding te fixeren groeit de heupkop beter.

  
• Operatie. Het bot kan zo in de juiste houding gezet worden.

  
• Pandakplastiek. Een te ondiepe heupkom wordt dieper gemaakt door een dakje boven de heupkop te plaatsen.

  
• Hulpmiddel. Met een rolstoel of krukken wordt de heup minder belast.

  
• Een beugel of spreidbroek. Deze plaatst de heup in een goede houding.
  

Het herstel is vooral afhankelijk van de leeftijd. Kinderen die jonger zijn dan 6 jaar, hebben vaak een goed herstel. Ze ervaren op latere leeftijd weinig tot geen problemen.

Als kinderen ouder zijn, is het herstel wat minder goed. De kans is groter dat de heupkop een misvormd blijft. Dit leidt vaker tot heupproblemen op jonge leeftijd, zoals heupartrose.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: