Skiduim
Gamekeeper’s thumb / jachtopzienerduim / ligamentum collaterale ulnare letsel

Bij de skiduim is een gewrichtsbandje en eventueel het bot van het duimgewricht beschadigd. De klachten ontstaan meestal na een ontwrichting van de duim. Dit kan onder andere gebeuren door een val of wanneer de duim tijdens het sporten door een aanvliegende bal naar buiten toe klapt.

De skiduim is het meest voorkomende armletsel bij skiërs. De naam is enigszins verwarrend omdat de klachten ook kunnen ontstaan bij andere sporten en werkzaamheden. Specialisten spreken daarom liever van een ligamentum collaterale ulnare letsel.

Beschrijving van de aandoening

Het duimgewricht dat is aangedaan is het MCP-I gewricht. Dit is het gewricht waar de duim vanaf de hand begint. Het MCP-I gewricht wordt van alle kanten ondersteund door kapsel en banden. Deze structuren geven de duim stevigheid en voorkomen overmatige beweging van het gewricht. Het gewrichtsbandje aan de binnenzijde van de duim is het ligamentum collaterale ulnare van het MCP-I gewricht. Bij de skiduim is dit gewrichtsbandje beschadigd.

Het ligamentum collaterale ulnare kan verrekken of scheuren wanneer de duim door een grote naar buiten gerichte kracht getroffen wordt. Als hierdoor het gewrichtsbandje helemaal doorscheurt spreken we van een totale ruptuur. De duim kan dan op een ongebruikelijke manier naar buiten toe bewegen, omdat het ligamentum collaterale ulnare deze beweging niet meer blokkeert. In ongeveer 25% van de gevallen wordt ook het stukje bot waar de gewrichtsband aan vast zit afgerukt. Dit heet een avulsiefractuur.

Oorzaak en ontstaanswijze

Een klassieke oorzaak van de skiduim is een val tijdens het skiën waarbij de duim achter de skistok blijft hangen. Bij hockeyers kan hetzelfde gebeuren door een val met de hockeystick in de hand. Een andere oorzaak kan zijn wanneer de uitgestrekte duim tijdens het sporten door een bal geraakt wordt en hierdoor te ver naar buiten toe 'knikt'. Bijvoorbeeld bij keepers of volleyballers.

Maar de klachten ontstaan niet altijd door een trauma (ongeluk of val). Werkzaamheden waarbij het ligamentum collaterale ulnare veelvuldig op rek wordt gebracht, kunnen het gewrichtsbandje ook beschadigen. Dit is de reden waarom het letsel ook wel 'jachtopzienersduim' werd genoemd. Vroeger moesten jagers met een korte beweging de nek van een vogel of konijn omdraaien. Door deze repeterende beweging beschadigt het ligamentum collaterale ulnare.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Klachten die horen bij een skiduim zijn:

• Pijn aan de binnenkant van de duim ter hoogte van het MCP-I gewricht.

  
• Druk op de binnenzijde van het duimgewricht is pijnlijk.

  
• Pijn bij duimbewegingen of bij het los en vastdraaien van een deksel of deurknop.

  
• Zwelling van het MCP-I gewricht (vooral na een trauma).

  
• Gevoel van instabiliteit van het duimgewricht.

  
• Wanneer het ligamentum collaterale ulnare volledig doorgescheurd is, kan de duim ongebruikelijk ver naar buiten toe bewegen.

Diagnose

De arts of fysiotherapeut vraagt naar de klachten en hoe deze zijn ontstaan. Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt gekeken naar zwelling, drukpijn, de beweeglijkheid en stabiliteit van de duim.

Omdat een skiduim regelmatig samengaat met een avulsiefractuur is het maken van een röntgenfoto vaak nodig. De grote van het afgerukte botstuk bepaalt of er een operatie nodig is of niet. Met een echo kan in de praktijk snel duidelijk worden wat de schade aan de gewrichtsband is. Een MRI brengt de duim het beste in beeld, maar vaak duurt het wel langer voordat de uitslag bekend is.

Behandeling en herstel

Als het ligamentum collaterale ulnare slechts gedeeltelijk beschadigd is, zal het waarschijnlijk vanzelf herstellen. Mocht dit niet het geval zijn dan zijn er, afhankelijk van de ernst van het letsel, een aantal behandelmogelijkheden:


• (Hand)fysiotherapie.

  
• Immobilisatie van de duim door deze 3-4 weken in een spalk of gips te zetten.

  
• Operatief herstel van een volledig doorgescheurd ligamentum collaterale ulnare en/of het vastzetten van het afgerukte stukje bot.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
T.A.R. Schreuders (2006). Richtlijn behandeling skiduim. Handen Team Zeeland.
Verhaar, J.A.N. & Linden, A.J. van der (2005). Orthopedie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Deel dit artikel: