Handleiding fysiotherapie op afstand tijdens coronacrisis
Informatie voor fysiotherapeuten

Voor veel praktijken is het momenteel omschakelen van fysiotherapie in de praktijk naar 'fysiotherapie op afstand'. Veel intakes en behandelingen vinden de komende maand(en) online of via de telefoon plaats. En misschien is zorg op afstand wel een blijvend fenomeen. Hoe kun je hier het beste invulling aan geven met je praktijk? In deze handleiding geven we je tips om zo veel mogelijk intakes en behandelingen doorgang te laten vinden.

Doorloop deze stappen om zo snel en zorgvuldig mogelijk over te schakelen naar fysiotherapie op afstand.

Inhoud:

1. Aanpassingen website
2. Continuïteit van afspraken en trajecten
3. Communicatie naar patiënten
4. Fysiotherapie op afstand
5. Declaratie van fysiotherapie op afstand

1. Aanpassingen website

1a. Laat duidelijk zien dat je 'geopend' bent
Vanzelfsprekend is het verstandig bezoekers van je website te informeren over de nieuwe corona-maatregelingen. Probeer echter terughoudend te zijn met uitingen als "Wij zijn deels gesloten", "Behandelingen zijn uitgesteld", etc. Dit heeft vooral tot gevolg dat patiënten denken dat ze niet meer bij je terecht kunnen. Maar ze kunnen natuurlijk nog wel bij je terecht! Juist in deze periode is het belangrijk dat patiënten niet te lang rond blijven lopen (of zitten) met lichamelijke klachten. Om die reden hebben Zorgverzekeraars Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit besloten om fysiotherapie op afstand voor zowel de '(screening) intake-onderzoek' als de reguliere behandeling ook declarabel te maken. Communiceer duidelijk dat patiënten gewoon een afspraak kunnen maken en dat dit de komende maand(en) soms telefonisch of via een videoconsult plaatsvindt.

1b. Verwijs naar de online check op je website
Plaats de online fysiotherapie check op jouw praktijkwebsite en verwijs nieuwe patiënten er vanaf de homepage naar door. Patiënten doorlopen de check vanuit jouw website en kunnen vervolgens een afspraak maken voor een (online of telefonische) intake. De gegevens uit de check worden eenvoudig gedeeld met de fysiotherapeut. In de check zijn specifieke tests verwerkt die het voor de therapeut eenvoudiger maken om een fysiek onderzoek op afstand uit te voeren.

De uitgebreide patiëntenrapportage die je via de check krijgt bevat de volgende onderdelen:

• Een volledig ingevuld screeningsformulier
• Uitgebreide informatie over de klachten
• Resultaten van het bewegingsonderzoek
• Specifieke zelftests
• Een voorlopige uitslag met mogelijke aandoeningen

Als je de patiëntenrapportage ontvangen hebt, plan je een intake in de praktijk of een intake op afstand in. Je kunt ook patiënten die al ingepland staan vragen alsnog even de fysiotherapie check te doorlopen zodat je de belangrijkste informatie alvast binnen hebt.

Na de check krijgt de patiënt de uitslag zelf ook te zien. Je kunt dit echter ook uitschakelen zodat de patiënt de uitslag niet te zien krijgt. Hou er wel rekening mee dat patiënten vaker terug zullen komen naar je website als ze weten dat ze een check kunnen doen die ook een uitslag geeft.

Instructies voor het plaatsen van de fysiotherapie check op je website vind je in het beheer van je account. Dit kan met een paar muisklikken. Mocht het niet lukken, dan helpen we je hier graag bij.

1c. Plaats extra patiënteninformatie op je website
Voeg extra patiënteninformatie toe op je website. Bezoekers van je website willen informatie over hun klacht en willen weten of jouw praktijk daarin gespecialiseerd is. Geef patiënten deze informatie. Dit zorgt voor vertrouwen bij de patiënt. Je kunt hiervoor onze kant-en-klare oplossing gebruiken in de vorm van de fysiotherapeutische encyclopedie.

Instructies voor het plaatsen van de fysiotherapeutische encyclopedie op je website vind je in het beheer van je account. Dit kan met een paar muisklikken. Mocht het niet lukken, dan helpen we je hier graag bij.

2. Continuïteit van afspraken en trajecten

2a. Laat afspraken en trajecten zoveel mogelijk doorgaan
Voor patiënten is het niet goed als de behandeling stil komt te staan. Geef dit ook aan bij de patiënt. Patiënten kunnen terughoudend zijn tegenover digitaal behandelen. Overtuig ze, dat het beter voor ze is. En geef aan wat de mogelijkheden hierin zijn. Een behandeling op afstand is natuurlijk niet ideaal, maar voor de patiënt veel beter dan stilstand of achteruitgang. Laat trajecten dus gewoon doorlopen en blijf patiënten met dezelfde regelmaat zien. Evalueer de klachten, adviseer en geef online oefeningen mee. Dit kan eenvoudig via Physitrack. Plan ook gelijk een vervolgafspraak in zodat de continuïteit gewaarborgd blijft.

2b. Wees creatief
Bij fysiotherapie op afstand wordt een beroep gedaan op je creativiteit. Kun je die patiënt die wekelijks hands-on behandeld wordt misschien tijdelijk oefeningen geven? Krachtoefeningen, rekoefeningen, mobiliteitsoefeningen, met klinisch redeneren kom je een heel eind. Kijk of de oefeningen correct gedaan worden via een videoconsult, corrigeer en pas de intensiteit aan. Voeg nieuwe oefeningen toe en geef deze als huiswerk op voor de komende week. En om te voorkomen dat patiënten te weinig beweging krijgen kun je ook samen naar alternatieven kijken voor sport en dagelijkse beweging. Hou je patiënten fit zodat je niet teveel terugval krijgt. Om het jezelf makkelijker te maken, kun je al oefenprogramma’s vooraf maken voor bepaalde aandoeningen. Hier kun je dan per patiënt weer aanpassingen in maken.

3c. Hou je dossier bij
Net als bij een gewone behandeling of intake hou je op dezelfde manier als je gewend bent je dossier bij. Wat betreft meetinstrumenten zul je ook creatief moeten zijn. Je hebt natuurlijk je vragenlijsten, maar er zijn misschien ook testen die je via een beeldverbinding zou kunnen laten uitvoeren.

3d. Oudere patiënten
Ben creatief met oudere patiënten die minder digitaal onderlegd zijn. Help ze hiermee ookal kost het meer tijd. Bedenk van te voren hoe je hiermee omgaat. Ga je andere middelen gebruiken, vraag je een mantelzorger te helpen of ga je aan huis (voor het raam) oefeningen doen?

3e. Chronische patiënten
Naast ouderen zijn ook patiënten met een chronische ziekte extra vatbaar voor het coronavirus. Om de zorg te ontlasten is het mede de taak van de fysiotherapie om deze patiënten buiten het ziekenhuis te houden. Kijk dus serieus naar wat je voor deze patiëntengroep kunt betekenen. Hou ze fit zodat ze een eventuele opname zo goed mogelijk door komen.

3f. Fitnessgroepen
Heb je fitness groepen? Geef ze dan een oefenprogramma mee en bel ze de komende weken een keer om te vragen hoe het gaat. Zo verlies je de binding met je klanten niet en kun je alles straks na de coronacrisis weer makkelijker oppakken. Als je betrokken blijft is de kans groter dat iedereen straks weer terugkomt.

3. Communicatie

3a. Communiceer de nieuwe werkwijze
Laat patiënten weten dat je weer up & running bent en dat er weer afspraken ingepland kunnen worden voor online behandeling. Bel, mail of gebruik je social media kanalen om patiënten op de hoogte te brengen. Benader patiënten die al in behandeling waren actief en plan afspraken in om ze online verder te behandelen of te adviseren.

3b. Blijf in contact
Patiëntbinding is belangrijk in deze tijd. Als mensen geen fysiotherapie willen tijdens de coronacrisis, biedt ze dan toch iets aan. Bijvoorbeeld een standaard oefenprogramma. Blijf ook met deze patiënten in contact door tussendoor eens te vragen hoe het gaat.

4. Fysiotherapie op afstand

4a. Voorbereiding videoconsult
Bereid je videoconsult zeker in het begin goed voor. Zo geef je de patiënt het vertrouwen dat dit de juiste weg is. Bij online consults van lopende behandelingen kun je je prima voorbereiden met vragen, adviezen en oefeningen die je aan bod wilt laten komen.
Maak duidelijk afspraken met de patiënt over waar en hoelaat het videoconsult plaats gaat vinden. Stuur indien nodig een link. Voorkom dat je allebei eerst 10 minuten zit te stoeien met de computer voordat het lukt contact te krijgen.

Gebruik de antwoorden van de fysiotherapie check om je voor te bereiden bij nieuwe patiënten. Zo ga je efficiënt met je tijd om, weet je meer en voel je je een stuk zelfverzekerder. Het is voor iedereen even onwennig, maar er is gelukkig veel begrip vanuit patiënten. Nu je agenda minder vol is, kun je die extra tijd mooi gebruiken om jezelf goed voor te bereiden.

4b. Technische materialen
Voor een videoconsult heb je het volgende nodig:

• Een computer of tablet met internet.
• Webcam, microfoon en geluid (deze zijn vaak al standaard ingebouwd in een computer of tablet). Gebruik eventueel een koptelefoon voor minder echo (of nog beter, een headset).

4c. Ruimte en opstelling
Hou rekening met de volgende punten:

• Zorg dat je in een afgesloten ruimte zit waar niemand binnen komt lopen. Dit om de privacy van de patiënt te waarborgen.
• Zorg voor voldoende licht in de ruimte. Laat het licht bij voorkeur van achter de camera komen.
• Kijk van tevoren even goed naar het beeld dat de patiënt te zien krijgt. Zorg voor een rustige achtergrond, en als je vanuit huis werkt haal je eventuele foto's uit het beeld. Een neutrale achtergrond heeft de voorkeur.
• Plaats je laptop of webcam op een verhoging, zodat patiënten niet van onder naar je kijken.

4d. Oefenmaterialen
Denk goed na over het oefenmateriaal dat je wil gebruiken en leg deze klaar naast je computer zodat je oefeningen voor kunt doen. Wees creatief met spullen die de patiënt thuis heeft liggen. Gebruik bijvoorbeeld waterflessen als gewichtjes.
Geef patiënten eventueel de mogelijkheid een theraband of ander oefenmateriaal via de praktijk aan te schaffen. Je kunt het desnoods zelf bezorgen en aan de deur hangen. Of geef een website door waar ze het oefenmaterialen kunnen bestellen. Laat de patiënt niet zelf online zoeken. Geef duidelijk aan wat de patiënt nodig heeft en waar die het kan aanschaffen. Zo wordt de stap om oefenmateriaal aan te schaffen minder groot.

4e. Het videoconsult
Het videoconsult begint niet veel anders dan dat je gewend bent bij een afspraak in de praktijk. Een gesprek met de patiënt kan immers prima via een beeldverbinding.

Het wordt echter lastiger als je moet gaan onderzoeken of behandelen. Hier komt je creativiteit goed van pas. Kijk naar de houding, doe een actief bewegingsonderzoek en gebruik de specifieke informatie en tests die je vanuit de fysiotherapie check hebt gekregen in je patiëntenraportage. Lees hier meer over de online intake.

Je kunt behandelingen vervolgen met het doornemen van eventuele huiswerkoefeningen. Beoordeel de uitvoering en corrigeer indien nodig. Gebruik Physitrack om nieuwe oefeningen aan te bieden of doe ze zelf voor. Neem net als in de praktijk de tijd om oefeningen goed aan te leren. Vraag patiënten om een kwartslag te draaien om de uitvoering vanuit verschillende hoeken te beoordelen.

Ben je gewend om in de praktijk flink te trainen met een patiënt? Doe dat dan gerust ook in een videoconsult. Hou er echter wel rekening mee dat je er niet bij bent om de patiënt op te vangen en hulp te verlenen. Dit betekent voor sommige patiënten dat je iets minder intensief traint. Probeer de oefeningen zo aan te bieden dat deze veilig uitgevoerd kunnen worden.

Gebruik anatomiemodellen en afbeeldingen om de patiënt meer klachteninzicht te geven. Verwijs eventueel naar de patiënteninformatie op je website zodat patiënten alles na het consult nog even terug kunnen lezen.

4f. Neem voldoende rust
Videobellen is vermoeiend, vooral als je het nog niet vaak gedaan hebt. Houdt hier rekening mee en neem voldoende rust tussendoor.

5. Declaratie van fysiotherapie op afstand

Je kunt patiënten vanaf 1 maart fysiotherapie op afstand geven. Deze zorg is gewoon declarabel bij de zorgverzekeraar. Dit geldt zowel voor de screening, intake, onderzoek en behandeling.

5a. Welke code past bij welke digitale zitting?
Alle reguliere prestatiecodes zijn van toepassing. Dit betekent voor de intake (op afstand) code 1864 en 1870, alleen screening code 1850. Voor behandeling op afstand middels een beeldverbinding geldt code 1000. Dit alles tegen reeds overeengekomen gecontracteerd tarief. De reguliere code voor een telefonische zitting is 1920, wanneer de zorgverzekeraar deze nog niet heeft ingekocht bij je praktijk dan volgt zo snel mogelijk een aanbod door de zorgverzekeraar.

• 1850: screening
• 1864: screening & intake & onderzoek
• 1870: intake & onderzoek na verwijzing
• 1000: zitting fysiotherapie
• 1920: telefonische zitting fysiotherapie

5b. Gespecialiseerde codes
Ook de verbijzonderde fysiotherapie via een videoconsult is vanaf nu declarabel:

• 1100: Individuele zitting kinderfysiotherapie
• 1200: Individuele zitting manuele therapie
• 1500: Individuele zitting oedeemfysiotherapie
• 1600: Individuele zitting bekkenfysiotherapie
• 1750: Individuele zitting psychosomatische fysiotherapie
• 1775: Individuele zitting geriatriefysiotherapie

Tot slot

Het is een lastige tijd met veel uitdagingen. Er zullen dingen misgaan en niet alles zal vanaf dag 1 even soepel verlopen. Aan de andere kant zullen er ook verrassend veel dingen goed gaan, word je creativiteit op de proef gesteld en ga je heel erg veel leren. Iets waar je na deze crisis heel veel aan gaat hebben. Probeer er vooral ook een leuke tijd van te maken met je patiënten en collega's. Nu we wat meer thuis opgesloten zitten is een beetje enthousiasme en energie meer dan welkom! En wie weet blijkt het behandelen op afstand wel een blijvend onderdeel van de fysiotherapie te zijn.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Informatie voor fysiotherapeuten

• De online fysiotherapie intake
• Toegang voor fysiotherapiepraktijken
• Vereenvoudig de online intake met de fysiotherapie check

Bekijk hier alle onderwerpen.