Stressfractuur
Overbelasting van het bot, vermoeidheidsbreuk

Langdurige overbelasting van het bot kan leiden tot een breuk, een zogenoemde stressfractuur. Een stressfractuur is een scheur in het bot.

Botopbouw

Botten zijn structuren waar normaal een goed evenwicht is tussen botopbouw en botafbraak. De opbouw van het bot is afhankelijk van de botbelasting. Wat wil zeggen dat een bot sterker wordt naarmate het meer wordt belast. Elke belasting op het bot geeft eerst minimale botafbraak om daarna botopbouw te vertonen. Door botopbouw wordt het bot sterker om de volgende keer weer een hogere belasting aan te kunnen. Maar als de belasting te lange tijd te hoog is en er te weinig herstel plaatsvindt, dan treedt geen botopbouw meer op.

Afbeelding: Na elke belasting (botafbraak) volgt herstel (botopbouw). Wanneer tijdens het herstel te snel een nieuwe belasting wordt gegeven (rode stippellijn), verloopt de botopbouw niet goed. Wanneer over langere periode onvoldoende herstel plaatsvindt, ontstaat een stressfractuur. Hoe lang deze periode is, is voor iedereen verschillend.

Risicofactoren voor een stressfractuur

Er zijn twee belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van een stressfractuur:

• Snelle toename van de botbelasting (zwaardere of meer trainingen in korte tijd).
• Energie-disbalans. Bij een beperkte inname van gezonde voedingsstoffen zijn er onvoldoende bouwstoffen voor botaanmaak.

De locatie van een stressfractuur is sportafhankelijk. Stressfracturen in de schouders en armen komen voor bij sporten waarbij de armen veel worden gebruikt zoals tennis, zwemmen en honkbal. Terwijl atletiek voornamelijk zorgt voor stressfracturen in de voeten en scheenbenen. Plaatsen waar in het lichaam het vaakst stressfracturen voorkomen zijn: scheenbeen, middenvoetsbeentjes, bovenbeen en bekken. Atletiek is de sport met het grootste risico op stressfracturen.

Klachten en symptomen bij een stressfractuur

Bij een stressfractuur is lokale pijn aanwezig tijdens of na het sporten. De pijn verergert als de sporter doorgaat. Het bot is gevoelig bij drukken op de locatie van de stressfractuur. Dit geldt alleen wanneer het bot aangeraakt kan worden zoals scheenbeen, kuitbeen en middenvoetsbeentjes. Voor botten die niet aan te raken zijn, omdat er veel spierweefsel omheen zit, bestaan verschillende tests om te onderzoeken of er sprake is van een stressfractuur.

Diagnose van een stressfractuur

Een stressfractuur kent twee gradaties:

• Laag risico op verergering van klachten.
• Hoog risico op verergering van klachten.

De locatie van de breuk bepaalt of een stressfractuur tot het lage of het hoge risico behoort. Tot het lage risico behoren: bovenbeen, scheenbeen en middenvoetsbeentjes. Alle andere stressfracturen behoren tot het hoog risico.

Voor een juiste diagnose is beeldvormend onderzoek noodzakelijk. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden zoals een röntgenfoto, botscan, CT-scan of MRI scan. Een röntgenfoto is als diagnostisch middel niet altijd goed genoeg. Vaak zijn stressfracturen pas in een later stadium zichtbaar op een röntgenfoto. In sommige gevallen is een stressfractuur helemaal niet zichtbaar. Dit komt doordat botveranderingen bij een stressfractuur binnen in het bot beginnen. Dit is niet zichtbaar voor röntgen. Een MRI-scan is daarom beter voor het vaststellen van stressfracturen.

Behandeling van een stressfractuur

Bij behandeling van stressfracturen met een laag risico volstaat (relatieve) rust. Als er voldoende druk op het bot staat, zoals op het bovenbeen, geneest het goed door het verminderen van activiteiten. Daarnaast hebben stressfracturen met een laag risico minder kans op terugkerend letsel.

Wanneer een stressfractuur een hoog risico heeft, is het verloop vaak ongunstig. De kans is groot dat de stressfractuur een botbreuk wordt. De behandeling bij hoog risico kan zijn langere tijd gips of zelfs een operatie.

De genezing van het bot zonder operatie is vaak binnen zes weken. Hierna kan de sport weer geleidelijk worden opgebouwd. De opbouw gaat op geleide van pijn (bij pijn direct stoppen) en pijngevoeligheid bij het aanraken van de breuk.

De behandeling van stressfracturen met hoog risico is afhankelijk van de vorm van de breuk en de locatie. Door de operatie, of langdurig gips, duurt de revalidatie vele malen langer. Dit kan tot een jaar duren.

Neem contact op met een fysiotherapeut om je in het herstelproces te begeleiden.

Deel dit artikel:

Gerelateerde onderwerpen

Fracturen

• Crurisfractuur

Bekijk hier alle onderwerpen.