Enkelfractuur
Gebroken enkel / enkelbreuk

De botten van de enkel kunnen op verschillende plaatsen breken. Een gebroken enkel, ook wel een enkelfractuur genoemd, is vrijwel altijd het gevolg van een ongeluk of val. Er is onmiddellijk hevige pijn en zwelling van de enkel. Lopen is vaak niet meer mogelijk.

De enkel wordt gevormd door het scheenbeen, het kuitbeen en het sprongbeen. De onderste uiteinden van het scheenbeen en het kuitbeen vormen samen de enkelvork. Het sprongbeen wordt door deze twee botten ingesloten. Dit geheel is het bovenste spronggewricht.

Beschrijving van de aandoening

Bij een enkelfractuur ontstaat er een breuk in één of meer botten van de enkel. In veel gevallen breekt het kuitbeen. In ernstige gevallen breken botten op verschillende plaatsen tegelijk.

Er zijn verschillende manieren om een enkelbreuk in te delen. Dit kan gebeuren aan de hand van het ontstaansmechanisme (enkelverzwikking, trap tegen het been, etc.) of op basis van de plaats waar de breuk zich bevindt.

Indeling
Een veel gebruikte indeling voor de botbreuk is de zogenaamde Weber classificatie. Deze kijkt naar de plaats van de breuk. Dit is van belang, omdat er zich tussen het kuitbeen en scheenbeen een bindweefselstructuur (de syndesmose) bevindt. Deze classificatie geeft aan of deze ook gescheurd is of niet.

• Weber A: Een breuk laag in het kuitbeen, de syndesmose is nog heel.
  
• Weber B: Een breuk in het kuitbeen ter hoogte van de syndesmose, deze is hoogstwaarschijnlijk ook (gedeeltelijk) gescheurd.
  
• Weber C: Een breuk hoger in het kuitbeen waarbij de syndesmose ook gescheurd is. Daarnaast kan er ook een breuk in het scheenbeen zitten.

Oorzaak en ontstaanswijze

Een breuk van de enkel ontstaat vrijwel altijd na een ongeluk of val. Een gebroken enkel kan ook ontstaan bij een ernstige verzwikking of bij een overtreding op het sportveld. De patiënt kan vaak duidelijk iets horen of voelen breken.

Klachten en verschijnselen: symptomen

Klachten die horen bij een enkelbreuk zijn:

• Hevige pijn in of rond de enkel.

  
• Drukpijn op het (gebroken) bot.
  
• Bewegingen van de enkel zijn pijnlijk.
  
• De enkel is gezwollen (bloeduitstorting).
  
• Meestal is het niet meer mogelijk de enkel volledig te belasten.

Diagnose

De diagnose wordt in eerste instantie gesteld aan de hand van het lichamelijk onderzoek en het verhaal dat de patiënt vertelt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde Ottawa ankle rules. Dit zijn een aantal richtlijnen die gebruikt worden om te bepalen of het maken van een röntgenfoto nodig is.

Er wordt gekeken naar drukpijn op een aantal specifieke plekken en of de patiënt nog een paar passen kan lopen. Als er een verdenking is op een breuk in de enkel of voet dan wordt deze meestal zichtbaar op de röntgenfoto.

Behandeling en herstel

Veel botbreuken worden gezet zodat de botten weer netjes tegen elkaar aan staan. Bij een ‘mooie’ breuk is zetten niet nodig. Daarna wordt er behandeld met gips. Dit duurt meestal 4-6 weken. In ernstiger gevallen kan operatief ingrijpen noodzakelijk zijn. Tijdens de operatie worden de gebroken botdelen weer goed op elkaar geplaatst en vastgezet met schroeven en plaatjes.

Na de operatie volgt een periode van 6 weken waarin het been niet belast mag worden. Daarna wordt onder begeleiding van de fysiotherapeut de beweeglijkheid en belastbaarheid van de enkel weer opgebouwd.

De beweeglijkheid is door het gips meestal flink afgenomen, maar deze is erg belangrijk voor een goed looppatroon en goed dagelijks functioneren. De belastbaarheid wordt door middel van oefentherapie en training opgebouwd tot het gewenste niveau. De gehele revalidatie tot sportniveau kan wel een jaar duren.

De duur van de revalidatie is onder andere afhankelijk van het soort breuk, het aantal weken gips, leeftijd, verdere gezondheid en natuurlijk het niveau waarop de patiënt weer wil kunnen functioneren.

Advies

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Cleland, J.A. & Koppenhaver, S. (2011). Netter's orthopaedic clinical examination: an evidence-based approach. 2nd ed. Philadelphia: Saunders Elsevier.
Schreuder, H.W.B. (2007). De voet. De basis voor staan en gaan. Nijmegen: Thieme.

Deel dit artikel: