Zweepslag van de kuit
Ruptuur van de m. gastrocnemius / coup de fouet

Bij een zweepslag van de kuit ontstaat er een (gedeeltelijke) spierscheur in de kuitspier. De scheur is het gevolg van een plotselinge zeer krachtige aanspanning en zorgt voor pijn en krachtsverlies. Per jaar krijgt ongeveer 1 op de 250 mensen deze blessure.

Beschrijving van de aandoening

De spier die de kuiten hun bolle vorm geeft is de gastrocnemius. Bij een zweepslag is er sprake van een scheur in het spierweefsel. Meestal zit de scheur in het binnenste (mediale) deel van de gastrocnemius, ter hoogte van de spier- peesovergang.

Oorzaak en ontstaanswijze

Over het algemeen treedt de zweepslag op tijdens het sporten. In het klassieke voorbeeld ontstaat plotseling een heftige pijn bij het aanzetten voor een sprint. Dit is het moment dat de spierscheur ontstaat. Sommigen beschrijven het gevoel alsof er iemand met een zweep tegen de kuit aan slaat. Vandaar de naam 'zweepslag' of 'coup de fouet' (Frans).

Klachten en verschijnselen: symptomen

Klachten die horen bij een zweepslag van de kuit zijn:

• Scherpe pijn in de kuit direct na het letsel.
  
• Lopen gaat niet of nauwelijks meer.
  
• Op de tenen staan is pijnlijk.
  
• Het rekken van de kuitspier is pijnlijk.
  
• Lichte zwelling van de kuit.
  
• Druk op de spierscheur is pijnlijk.
  
• In de dagen na het letsel kan er een bloeduitstorting (hematoom) te zien zijn onder de plek waar de scheur is ontstaan.

Diagnose

De arts of fysiotherapeut vraagt naar de klachten en het ontstaan hiervan. Bij een zweepslag van de kuit zijn de klachten altijd plotseling ontstaan en is er direct pijn in de kuit. Normaal lopen is niet meer mogelijk. Bij lichamelijk onderzoek is er krachtsvermindering en een eventuele zwelling of bloeduitstorting zichtbaar. Aanvullend onderzoek is meestal niet nodig om de diagnose te stellen. Met een echografie of een MRI is wel zichtbaar hoe groot de spierscheur is.

Behandeling en herstel

Het is belangrijk dat de spier de eerste dagen tot een week na het letsel niet belast wordt. Bewegen met de voet en de knie is wel toegestaan zonder belasting. Onder begeleiding van de fysiotherapeut wordt aan de hand van een opbouwend oefenprogramma voor kracht en mobiliteit de spier getraind tot de sportieve activiteit weer hervat kan worden. Het herstel duurt ongeveer 6 tot 10 weken. Het is onverantwoord om vóór die tijd en zonder een goede trainingsopbouw deel te nemen aan sportieve activiteiten.

Advies

Oefeningen

Het trainen van de spier moet op een verantwoorde manier gebeuren. Daarom vind je hier het zorgvuldig opgebouwde oefenprogramma met oefeningen bij een zweepslag van de kuit.

U kunt uw klachten controleren met de online fysiotherapie check of een afspraak maken bij een praktijk voor fysiotherapie bij u in de buurt. Vragen over uw klachten kunt u ook anoniem stellen op het forum.

Referenties
Lohman, A.H.M. (2004). Vorm en beweging. Leerboek van het bewegingsapparaat van de mens. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Nugteren, K. van & Winkel, D. (2008). Onderzoek en behandeling van spieraandoeningen en kuitpijn. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Theunissen, J., Eekhof, J. & Neven, A.K. (2008). Zweepslag van de kuit. Huisarts en Wetenschap. 2008; 11:572-574.

Deel dit artikel: